Լույս է տեսել ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար Անդերս Ռասմունսենի զեկույցը Հարավային Կովկասի իրավիճակի և մասնավորապես Հայաստանի մասին, որում հանրապետությանը վերագրվում է Արևմուտքի կամակատարի դերը: «Կոմսոմոլսկայա պրավդայի» ռադիոյի եթերում (radiokp.ru) այդ մասին զրուցել են ռազմական և միջազգային փորձագետ, «Артамонов: Оборона России» տելեգրամյան ալիքի հեղինակ Ալեքսանդր Արտամոնովի հետ:

- Մի՞թե Եվրամիությունում պատրաստ են տեսնել նոր անդամի՝ Հայաստան անունով:

- Արժի հիշեցնել, որ Հայաստանը, ներկայիս տեսքով, Ռուսական կայսրության նախագիծն է: Պարզապես այն գոյություն չէր ունենա առանց Գրիբոյեդովի (խոսքս Հայաստանի մասին է) և առանց այն նախագծի, որը մշակվել էր այն ժամանակ պարսկական թագավորության ոսկորների վրա, երբ մենք յուրացրել էինք Կովկասը:

- Դա գլխավոր կայսրությունների միջև ազդեցության ոլորտների բաժանման ժամանակաշրջա՞նն էր:

- Անգլիացիները կանգնած էին Պարսկաստանի կողմը: Ռուսաստանն իր 200 հազար մարտիկներին դրեց հանուն այն նպատակի, որ այդ գոտին մեզ համար չլինի թշնամական: Եվ ասել, թե Հայաստանը գոյություն է ունեցել ռուսական նախագծից դուրս, պարզապես անիմաստ է իրական պատմության տեսանկյունից:

- Ուրեմն ի՞նչ կարող է սպասել Երևանը Եվրամիությունում…

- Եվրամիությունը լրջորեն չի սպասում նույնիսկ Թուրքիային, էլ չասենք Հայաստանի մասին: Իսկ Նիկոլ Փաշինյանի գլխում ինչ-որ թեզ կա, թե ֆրանսիացիները Հայաստան-Թուրքիա-Ադրբեջան կառույցում իրեն՝ Փաշինյանին հարևանների հավակնությունների դեմ իր ազգի իմունիտետի որոշ երաշխիքներ են տալիս:

- Բացատրեք...

- Ֆրանսիացիները Հայաստանին ներարկում են, ի հեճուկս Ռուսաստանի, իրենց զենքը: Փարիզը Երևանին մատակարարում է «Բաստիոն» մեքենաներ, TRF1 և  САУ CAESAR ծանր հաուբիցներ, «Միստրալ» հրթիռներ: Այնտեղ նրանց մասնագետ զինվորներն արդեն նստած են: Այսուհանդերձ այն խոսակցությունները, թե «ադրբեջանական զինվորի ոտքը» չի մտնի «սրբազան հայկական հող», ոչ ոքի չեն վախեցնում:

- Սակայն հայերը հավատո՞ւմ են «ֆրանսիական պաշտպանությանը»:

- Հավատում են, կարճ ասած, փողի համար: Որովհետև Երևանին (որտեղ գտնվում է Հայաստանի բնակչության կեսից ավելին) ֆրանսիական փողեր են ներարկում: Նույնպիսի իրավիճակ էր նաև մայդանից առաջ:

- Այսինքն՝ մենք կորցնում են Հայաստանը, որը կարող է գլորվել Ուկրաինայի փո՞սը:

- Այնտեղ հնարավոր է մայդանի սցենարը, սակայն կովկասյան սուր կատարմամբ: Ընդ որում, չարժի, որ մենք մեզ դնենք Հայաստանի զոհասեղանին: Դե սա հռչակագրային կարգով: Ինչո՞ւ մենք պետք է զբաղվենք Ղարաբաղով, երբ ինքը Երևանը չի ճանաչել Ղարաբաղը: Կորցնո՞ւմ ենք Հայաստանը: Իմ կարծիքով, մենք այն արդեն կորցրել ենք: Հենց այն պատճառով, որ ֆրանսիացիներն արդեն այնտեղ են:

- Բայց չէ՞ որ Ռուսաստանն այնտեղ՝ Գյումրիում, ռազմաբազա ունի:

- Մենք այնտեղ, ըստ էության, 4 բազա ունենք: 4 հազար զինծառայող և մոտ 4 հազար սահմանապահ: Այդուհանդերձ այնտեղ մտան ամերիկացիներ ու ֆրանսիացիներ: Սակայն միակ բանը, որ այսօր զսպում է երկու հարևան երկրների ստորաբաժանումներին, ռուսական սահմանապահների ներկայությունն է: Նրանք ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում շարունակում են երաշխավորել Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը:

- Բայց մեր ինչի՞ն է պետք 102-րդ բազան Հայաստանում:

 - Եվրամիությունում Փաշինյանից պահանջում են, որ ԵՄ-ին հայտ ներկայացնելու համար անհրաժեշտ է առավելագույնս հեռանալ Ռուսաստանից: Նրան շատերն են հասկացրել, որ այդ դեպքում խուսանավելու ազատության որևէ դաշտ չի մնում: Իսկ նա, լինելով անմխիթար ու ընկճված վիճակում, ասել է. մենք ընտրություն չունենք, այլընտրանք չունենք, որովհետև «Ռուսաստանը մեզ ոչ մի երաշխիք չի տալիս», իսկ Եվրամիությունը «գոնե ինչ-որ բան կարող է երաշխավորել»:

- Եվ ի՞նչ է ընտրում այժմ Հայաստանը:

- Փաշինյանի գլխում կարծես ոչ ճիշտ կառուցվածք է: Նրա աշխարհում Ռուսաստանը միշտ, որպես ավագ եղբայր, պարտավոր է երաշխավորել Հայաստանի ամեն-ամեն-ամեն ինչը, իսկ եթե ոչ, ուրեմն մենք Եվրամիություն կգնանք: Կառուցվածքը  սխալ է հենց հիմքից: Զուտ տրամաբանության տեսանկյունից մենք չենք կարող պահել Հայաստանը, եթե Հայաստանը չի պահում մեզ:

- Իսկ եթե վաղը ՆԱՏՕ-ն կանգնի Հայաստանո՞ւմ:

- Հաջորդը կարող է լինել Հյուսիսային Կովկասը: Բայց հայերը պիտի որ հիշեն և՛ ամերիկացիների, և՛ ֆրանսիացիների դիրքորոշումները. նրանք թքած ունեն տեղի ժողովուրդների վրա, նրանք ամերիկյան շահեր ունեն, կամ ինչպես ֆրանսիացիներն են ասում, raison d'etat, այսինքն՝ «պետական նկատառումներ»: Եվ Հայաստանն այդ դեպքում կարող է ոչ միայն որբի վիճակում, այլև պարզապես մեծ նեոօսմանական կայսրությունում հայտնվել:

- Իսկ հարևան Իրա՞նը:

- Իրանը շատ է վախենում իր հյուսիսային երեք սահմանային նահանգների համար: Այժմ այնտեղ աշխուժացել են անջատողականները: Եվ աշխուժացել են ՄԻ-6-ի աջակցությամբ: Իսկ եթե այժմ, օրինակ, Իրանը բաց թողնի իրավիճակը, ապա կարող է շատ ծանր դրության մեջ հայտնվել, քանի որ կբարձրանա թուրքական տրամադրությունների ալիքն արդեն  իրանական պետության ներսում:

- Բայց դուք չպատասխանեցիք մեր հարցին. կդիմանա՞նք մենք առանց Գյումրիի 102-րդ բազայի, թե ոչ:

- Մենք առանց այդպիսի բազայի հավանաբար այժմ կդիմանանք: Բայց մենք այժմ չենք ուզում մեր ձեռքերով լուծել այդ խնդիրն այնտեղ, որտեղ կա մեկը, որը հակված է այն բաշխելուն:  Այդ դրվածքում մենք գլխավորը չենք լինելու, որ ռուս զինվորը հավերժ կռվի մնացած բոլորի համար։ Կարծում եմ՝ սա ճիշտ դիրքորոշում է։

Աղբյուրը՝ WWW.KP.RU