Ապրիլի 24-ին  լրացավ Հայոց եղեռնի 99-րդ տարին: Ամենատարբեր բնագավառներ ներկայացնող զոհերի թվում եղել են նաև  բազմաթիվ հայ մարզիկներ: Այս մասին հիշեցնում է ՀԱՕԿ-ի պաշտոնական կայքը.

«Նշենք Շավարշ Քրիսյանի անունը: Նա   համահայկական խաղերի նախագծի,  «Հոմենըթմեն» մարզակումբի և ֆուտբոլի լիգայի ստեղծման հեղինակներից մեկը: Քրիսյանը հիրավի հայկական սպորտի ականավոր գործիչ է, մարզիչ, մարզիկ,  հայկական առաջին ֆուտբոլի  «Բալտալիման» ակումբի հիմնադիրը:

Քրիսյանը եղել  է մեծ մանկավարժ , գրող , հրապարակախոս , լրագրող , օսմանյան կայսրությունում  մարզական առաջին ` «Մարմնամարզ» հանդեսի հիմնադիրը: Հենց մեծ հայորդու ջանքերով   պատմության մեջ առաջին անգամ Թուրքիան պատվիրակություն գործուղեց  օլիմպիական խաղեր : Դա 1912 թ.  Ստոկհոլմում տեղի ունեցած  5 –րդ  համաշխարհային մարզահանդեսն էր: Օսմանյան պետությունը  գումար չհատկացրեց և գործուղման հետ կապված ամբողջ ծախսը իր վրա վերցրեց հայկական համայնքը :

Շ. Քրիսյանը  այն ժամանակ ասել է   որ,   դեռևս  Թուրքիայի  ոչ մի ներկայացուցիչ  չի մասնակցել մարզական որևէ միջոցառման : Թող մերոնք   Շվեդիայում  վերջինը լինեն:  Կարևորն այն է , որ  մեծ ազգերի հետ ասպարեզ մտնեն հայերը , ովքեր շուրջ  30 տարի Եվրոպայում հայտնի են որպես հալածված ազգ : Ժամանակն է, որ  արդեն հակառակն ասեն և որ քաղաքակիրթ աշխարհն իմանա , ճանաչի մեզ և մեր նվաճումները :

Ստոկհոլմի խաղերին մասնակցած 28 երկրների 2541 մարզիկների թվում  եղել են Թուրքիան ներկայացնող երկու մարզիկներ  ` Մկրտիչ Մկրյանը և Վահրամ Փափազյանը: Հետաքրքիր մի փաստ է արձանագրվել: 1909 թ. Կիլիկիայում թուրքերի կազմակերպած հայերի ջարդի պատճառով շվեդները մասնակից երկրների դրոշների շարքում  դիտավորյալ  չեն կախել օսմաններինը : Այս մասին չեն իմացել հայ մարզիկները, որոնք բողոքել են ու կազմակերպիչները  տեղադրել են Թուրքիայի դրոշը : Մեր հայրենակիցներն այնուհետև զղջացել են իրենց արածի համար : 1500 մ վազքում , 50 մարզիկների պայքարում  Մկրյանը ճանաչվել է   5 –րդը : Իսկ Փափազյանի մասին  ճիշտ կլինի ներկայացնել  հենց  նրա թոռան պատմածը: Պապիկը  բազմիցս պատմել է,  որ,  վերջնագծի մատույցներում ինքը   (պոլսահայ Փափազյանը)  գրեթե 20 մետր առաջ է պոկված եղել մրցակիցներից ու կարող էր հեշտությամբ առաջինը հատել եզրագիծը  և նվաճել չեմպիոնի կոչումը : Բայց գնահատելով այն հանգամանքը , որ իր հաղթանակի առթիվ պետք է ծածանվի Թուրքիայի դրոշը,  ուստի  Փափազյանը միանգամից դանդաղեցրել է վազքը ու  գիտակցաբար   հայտնվել ետնապահների թվում :
Ինչ  վերաբերում է  օսմանյան  կայսրությունում  սպորտի մեծ ջատագով  Շավարշ Քրիսյանին, ասենք, որ 1915-ի  օգոստոսի 15-ին թուրքերը նրան հանել  են բերդից, տարել Անկարայից դուրս   ու …   գնդակահարել: Այսպես են  երախտամոռ օսմանները վարձահատույց եղել  29-ամյա  հայ  ականավոր  գործչին»: