Վերջին օրերին սիրիական Քեսաբում տիրող լարված ու վտանգավոր իրավիճակը, որի մեջ հայտնվել է այնտեղ բնակվող հայ համայնքը, առիթ հանդիսացավ, որպեսզի հիշենք հայաշատ այս բնակավայրի կարևորության ու պատմական անցյալի մասին:

Քեսաբը գտնվում է թուրք-սիրիական սահմանից 3 կմ հեռավորության վրա: Այստեղ առաջին հայ կաթոլիկ եկեղեցին կառուցվել է 1861թ. Անտոնյան միաբանության հայերի կողմից, որը նվիրվում է Անարատ Հղությանը՝ Աստվածամորը, սակայն այնույետև այն վերածվել է սրահի: 1904 թվականից այստեղ են հաստատվում Ֆրանչիսկյան միաբանությանը պատկանող հայերի մի խումբ, ովքեր կառուցում են Պաղճաղազի Աստվածամոր եկեղեցին, իսկ 1925թ. Քեսաբում հիմնվում է Ս. Միքայել եկեղեցին, վանքն ու վարժարանը: Մինչև Առաջին աշխարհամարտը այստեղ 4760 հայ էր բնակվում: Քեսաբին կից 9 գյուղերում ընդհանուր առմամբ մոտ 4000 հայ կար: Քեսաբի Ս. Աստվածամոր եկեղեցուն կից դպրոցում 20-րդ դարասկզբին 140 տղա երեխա էր սովորում:

Այժմ Քեսաբում Հայ կաթոլիկ համայնքին են պատկանում Ս. Միքայել, Պաղճաղազի Վերափոխման եկեղեցիները և Քարատուրանի Ս. Աստվածածին՝  Քեսաբի բարբառով ՙՙԿեղեցի՚՚ կոչվող ուխտատեղին: Իսկ Ս. Միքայել եկեղեցու հովանու ներքո գործում են Բարեյուսոյ Վարժարանը, Ժողովրդապետական հանձնախումբը,  Հ.Կ.Մ. պատանեկան միությունը և Տիկնաց միությունը: Այսօր Սիրիայի Լազիկիե նահանգի կազմի մեջ մտնող Քեսաբի բնակչության մեծամասնությունը հայեր են: Քեսաբի և շրջական գյուղերի հայ բնակչության թիվը մոտ 2 հազար է:

Անկախ