«Ով շենքը գնել է, նա պարտավոր է բոլոր քարերը հուշարձանների պահպանության գործակալության հետ համատեղ չափագրել, համարակալել, տեղափոխել, համապատասխան տարածքում պահել ծածկի տակ, որպեսզի հետ բերվեն և հավաքվեն իրենց տեղում»,- պատասխանելով «Փաստինֆո»-ի հարցին, թե ո՞վ է պատասխանատու Երևանի ապամոնտաժված հուշարձան շենքերի քարերի պահանման համար՝ ասաց Երևանի նախկին գլխավոր ճարտարապետ Սամվել Դանիելյանը:

«Եթե շենքը հուշարձան է, հուշարձանների պահպանության գործակալության հետ կնքվում է պարտավորագիր. օրինակ` Արամի փողոցի շատ շենքերի հետ կապված մենք ունեցել ենք այդ պարտավորագրերը, որ նա պարտավորվոմ է պահպանել և պատասխանատու է հուշարձանի հետագա կյանքի համար»,- ասաց մեր զրուցակիցը:

Նշենք, որ 2005 թվականին, երբ ՀՀ կառավարությունն ընդունեց պահպանվող և տեղափոխման ենթակա հուշարձանների ցանկը, իսկ Երևանի քաղաքապետարանը դրա հիման վրա հաստատեց տեղափոխվող հուշարձան շենքերը, «Հին Երևան» նախագծով քաղաքի կենտրոնում վերականգնելու ծրագիրը, հենց Սամվել Դանիելյանն էր զբաղեցնում քաղաքի գլխավոր ճարտարապետի պաշտոնը:

«Հայտարարվել էր մրցույթ, որում հստակ նշվել են պայմաններ: Մրցույթի հիմքում դրված էր էսքիզային նախագիծ»,- հիշում է Սամվել Դանիելյանը` հավելելով. «Երբ սեփականատերը գնել է շենքը, մենք այդ էսքիզային նախագիծը տվել ենք իրեն, ասել` դու սա պիտի սարքես, և ինքն էլ ասել է` հա, ես սա եմ սարքելու: Եվ դա արվել է նրա համար, որ ինչ-որ մեկի մտքով, այսպես ասած, օազիսներ չանցնեն, թե բնակելի դարձնեն, վաճառեն և այլն: Դա մեկ միասնական տարածք է՝ պայմանականորեն բաժանված տարբեր գնորդների միջև, բայց կար նաև մեկ միասնական նախագիծ, և յուրաքանչյուրը գիտեր, որ դրա այս մի հատվածն ինքն է իրականացնելու»:

Ի դեպ, նախագծերի համար հայտարարված մրցույթում հաղթել է ճարտարապետ Լևոն Վարդանյանի էսքիզային նախագիծը, որը և հիմք է ընդունվել՝ այսօր իրականացվող «Հին Երևան» նախագծի համար: Սամվել Դանիելյանը դժվարացավ գնահատել, թե որքանով է այսօր կատարվող աշխատանքը համահունչ շուրջ 10 տարի առաջ ընդունված նածագծին` պատճառաբանելով, որ ծանոթ չէ ներկայիս աշխատանքներին, բայց և հավելեց, որ հիմնականը ճարտարապետական այն միջավայրն է, որի պահպանմանը պետք է ուղղված լիներ բուն նախագիծը: Դրանք են կանաչ տարածքները, ոչ բնակելի, հասարակական կոռույցները, բակային կանաչ տարածքները, հայ արհեստագործական տաղավարների առկայությունը:

«Եթե սա չի պահպանվել, ապա ինչ «Հին Երևանի» մասին կարող ենք խոսել, դա արդեն ոչ թե «Հին Երևան» է, այլ՝ չգիտեմ ինչ»,- ասաց Սամվել Դանիելյանը:

Այսօր հնչող տեսակետին, թե ապամոնտավելուց հետո այդ շենքերն այդպես էլ չեն վարակառուցվի, Սամվել Դանիելյանը հակադարձում է կոնկրետ օրինակներով:

«Այդպես հավաքվել է Աբովյան 1/3 շենքը, Հանրապետության 51, 53 շենքերը, Արամի փողոցի վրայի շենքերը` Չարենցի տուն-թանգարանի հարևանությամբ: Սրանք միայն մի քանի օրինակներ են: Այն, որ ապամոնտաժում են ու հետո չեն հավաքում, դրանք ուղղակի խոսակցություններ են»,- ասաց նախկին գլխավոր ճարտարապետը:

Իսկ ինչ վերաբերում է ապամոնտաժվող շենքերը հենց իրենց տեղում պահպանելու խնդրին, մեր զրուցակիցը կարծիք հայտնեց, թե հուշարձանը պահպանելու համար այն նախ հարկ է ամրացնել, իսկ տեղում, թե՝ այլ տեղ, դա արդեն քաղաքաշինական լուծումների խնդիր է:

«Շատ տեղերում քարերը վնասված են, պատի շերտերը հեռացած են իրարից, ամեն դեպքում դրանց պետք է միջամտել: Նոր, նորմալ հիմքերի վրա դնել, արտաքին շերտը պահել, հետևի շերտերը բետոնացման աշխատանքներով ամրացնել, որովհետև այս վիճակում դրանց շահագործումն ուղղակի վտանգավոր է»,- նշեց Սամվել Դանիելյանը: