Այն բարեփոխումները, որոնք նախատեսվել են իրականացնել Քրեական դատարավարության նոր օրենսգրքով, կոմպենսացման մեխանիզմներ են նախատեսում, որպեսզի Քրեական դատավարության օրենսգիրքը շարունակի մնալ այն մամլիչը, որով սանձում են ազատության ձգտող ժողովրդին: «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց իրավապաշտպան Արտակ Զեյնալյանը:
Մասնավորապես, ըստ Արտակ Զեյնալյանի, վտանգավոր է Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի նախագծում առաջարկվող մեղադրյալի ցուցմունքի դեպոնացման ինստիտուտը:
«Նախաքննական ցուցմունքը հրապարակում են դատական նիստում ու համարում, որ դա ապացույց է: Ոչ հրապարակային կարգով տրված ցուցմունքը բերում են դատարան ու արձանագրում, որպեսզի հետագայում այլևս հնարավոր չլինի որևէ բան փոխել»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը: Հիշատակելով իր կողմից շատ հարգված մի դատավորի խոսքերն առ այն, որ «բացառությունները կարճ ժամանակ հետո դառնում են օրինաչափություն», իրավապաշտպանը նշեց, որ չի կարելի այդպիսի բացառություններ թողնել հրապարակային դատաքննության ժամանակ: «Պետությունը ու հանրությունը որոշակի ռիսկեր պետք է կրեն, որ կարող է հանցագործը չբացահայտվել, բայց բացահայտել ամեն գնով չի կարելի՝ ցույց տալու համար, որ հանցագործությունը բացահայտված է, չի կարելի»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը:
Ըստ իրավապաշտպանի, շատ վտանգավոր է նաև Քրեական դատավարության օրենսգրքում գործի վերաբացման, նորոգման երկու ինստիտուտների՝ նոր ի հայտ եկած փաստի և իրավունքի նորմի միաձուլումը, դրանք կոչվում են նոր ի հայտ եկած հանգամանք: Ա.Զեյնալյանը նշեց. «Այն, ինչ որ մենք հիմա ունենք, ձեռք է բերվել Սահմանադրական դատարանի շուրջ 10 որոշումների արդյունքում, այս ոլորտը կարգավորող նորմերի հակասահմանադրական ճանաչվելու արդյունքում: Պատկերացնո՞ւմ եք ինչքան ջանք ու եռանդ է ներդրվել այս իրավակարգավորումը ձեռք բերելու համար»,- ասաց Արտակ Զեյնալյանը՝ նկատելով, որ Սահմանադրական դատարանի որոշումների, Եվրոպական դատարանի վճիռների կատարման այսօրվա իրավակարգավորումները, այս ոլորտում ձևավորված իրավակիրառ պրակտիկան շատ առաջադիմական է և համապատասխանում է Եվրոպայի խորհրդի հանձնարարականներին և շարժում է լուրջ եվրոպական, միջազգային տեսաբանների նախանձը: Բայց նոր Քրեական դատավարության օրենսգրքով ինստիտուտները՝ փաստն ու իրավունքը, միավորվում են և երկուսի համար էլ պետք է լինի հայեցողություն՝ որպես այդպիսին գնահատել կամ չգնահատել: «Ինստիտուտներն ահռելի ճանապարհ են անցել, չի կարելի այս աստիճան դիմադրել, հակառակվել Սահմանադրական դատարանին, ժողովրդին, իրավունքին ընդհանրապես»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը:
Իրավապաշտպանը հայտնեց նաև, որ իրենք առաջարկություն են ներկայացրել, որպեսզի մարդու անձնական կյանքի հարգանքի իրավունքին դատարանի որոշման հիման վրա միջամտելուց հետո և այդ միջամտության ժամկետների ավարտվելուց հետո մարդն անպայման այդ մասին տեղեկացվի, որպեսզի նա կամ նրա ներկայացուցիչը մասնակցեն այդ նյութերի ոչնչացմանը, և մարդը միջամտության արդյունքում կրած վնասը հատուցելու հնարավորություն ունենա: «Շատ լուրջ միջամտություն է և այն իրականացվում է աջ ու ձախ, ես չգիտեմ դեպք, երբ դատարանը մերժած լինի կամ շատ բացառիկ դեպքերում կարող է մերժի գաղտնալսումը, տեսաձայնագրումը, արտաքին և ներքին դիտումները: Որպես կանոն՝ դատարանն ընդամենը դակողի դեր է կատարում, որևէ մեկը չի մտածում ինչ իրավունքի է միջամտում, որքան է սա հիմնավոր, եթե միջամտությունը արվեց և որևէ բան չհայտնաբերվեց՝ ինչպիսի փոխհատուցում պետք է տրամադրվի այդ մարդուն»:
Ըստ իրավապաշտպանի, գործուն չեն նաև բնակարանի անձեռնմխելիության իրավունքին միջամտելուց հետո այդ իրավունքի վերականգնման մեխանիզմները:
Արտակ Զեյնալյանը բացասաբար է վերաբերվում Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի իրավակարգավորումն առ այն, որ այլևս մեղադրյալը իրավունք չունի սուտ ցուցմունք տալ՝ նա ցուտ ցուցմունք տալու համար վկաների ու տուժողների պես ենթակա պետք է լինի քրեական պատասխանատվության: «Մարդուն զրկել պաշտպանվելու հնարավորությունից շատ վտանգավոր է»,- գտնում է իրավապաշտպանը:
Փաստինֆո
Tags: Արտակ Զեյնալյան, քրեական դատավարություն, քրեական օրենսգիրք