Երթուղայինում պատահաբար լսեցի երկու այլ անձանց խոսակցությունն ու անմիջապես զղջացի, ավելի լավ էր ոչ լսեի, ոչ էլ նյարդայնանայի:

Մի երիտասարդ աղջիկ` 4-5 տարեկան երեխան գրկին, հպարտ հայտարարում էր, որ իր տղային չի թողնելու, որ գնա ու բանակում ծառայի: Պատճառաբանում էր, թե բանակում կատարվող դեպքերը տեսնելով հաստատ որոշել է` տղային բանակ չի ուղարկելու:

Քաղաքակիրթ  եսս հաղթեց ու ինձ թույլ չտվեցի միջամտել այլոց խոսակցությանը, որը պետք է լսած չլինեի: Փոխարենը սկսեցի մտածել, թե արդյո՞ք դա լուծում է, ու ինչպե՞ս են մարդիկ մտածում, որ տեսնում են մեդալի միայն մի երեսը, այն էլ ոչ  ամբողջությամբ` միայն մի փոքրիկ հատվածը, տեսնում են հետևանքը, բայց չեն մտածում պատճառների մասին:

Լավ, ասենք թե տղայիդ բանակ չուղարկեցիր, դրանով խնդիրը լուծվ՞եց: Իհարկե ոչ:

Նույն սկզբունքին հետևելով նախ պետք է տղայիդ մանկապարտեզ չուղարկես. տեսե՞լ եք, թե մանկապարտեզում երեխաներն ինչ խաղեր են խաղում: Երեկոյան ինչ սերիալ տեսնում են, հաջորդ օրը նույնն էլ խաղում են: Ամռանը, երբ հանկարծ տանն եմ լինում ու հետևում հարևանությամբ գտնվող մանկապարտեզի երեխաների խաղին, սարսափում եմ`գողական-գողական են խաղում,  կրակում են իրար, իբրև թե հարց են լուծում` իրար քաշքշելով ու այդպես շարունակ` մի խոսքով կրկնում են այն ամենը, ինչ երեկոյան տեսել են սերիալներով:

Նույն սկզբունքով շարունակելով` երեխային նաև չդպչոց չպետք է ուղարկել: Տեսել եք, թե դպրոցում աշակերտներն ինչ դաժանությամբ են իրար ծեծում, պարբերաբար նման դաժան հոլովակներ են հայտնվում համացանցում: Նախորդ տարի 9-ամյա ազգականս մեկ շաբաթ շարունակ դպրոցից կապտուկներով էր տուն գալիս: Չնայած 3 դասարանցի էր, բայց պարզվեց դասարանում մի քանի հոգով կռիվ են տալիս այսպես կոչված գողականի դիրքի համար:

Երբ դպրոցական էինք, մեր հասակակից տղաներից ոմանք, որ իրենց «լավ տղա» էին համարում, հեշտ ապրուստի միջոց էին գտել` գյուղերից եկող երիտասարդներին դանակի սպառնալիքով ու ծեծով սպառնում էին` պարտադրելով գումար վճարել քաղաքում անվնաս քայլելու համար: Վստահաբար նույն վիճակը շարունակվում է նաև հիմա, եթե իհարկե, ավելի սարսափելի չէ: Այսինքն տան դռնից դուրս երեխայի համար ապահով միջավայր չկա:

Ստացվում է,  մանկապարտեզից սկսած մենք հանցագործների ենք մեծացնում, բայց բանակ ուղարկելիս ակնկալում ենք, որ այնտեղ պիտի վերափոխվեն ու այլ մարդ դառնան: Այդ ինչպե՞ս: Որքան գիտեմ, կախարդական փայտիկ ասվածն իրականում գոյություն չունի:

Վերջերս քրեակատարողական հիմնարկներում անչափահասների հետ աշխատողներից մեկը փաստում էր, որ 10-20 տարի առաջ, երբ անչափահասները քրեակատարողական հիմնարկ էին գալիս, գողական ենթամշակույթի կանոնները բանտում  էին յուրացնում, հարմարվում, հիմա արդեն անչափահասները քրեակատարողական հիմնարկ են մտնում արդեն ձևավորված գողական ենթամշակույթով:

Այսինքն, հանրությունը պետք է հասկանա, որ հետևանքը քննադատելով պատճառը չի վերանում, որքան էլ քննադատենք բանակային դեպքերը, մեր երեխաներին դաստիարակենք բանակում չծառայելու ոգով, միևնույն է, ոչինչ չի փոխվի, այդ երեխան, որ բանակից խուսափել է, միևնույն է, ապահով չէ, տան դռնից դուրս նրան սպառնում է ինչ-որ դանակավոր սուտ գողական: Ուստի պետք է սկսել այլ արժեհամակարգով երեխաներ դաստիարակելուց: Ու երբ նորմալ արժեհամակարգով երիտասարդների խմբում նման դեպք տեղի ունենա, արդեն հանգիստ կարող ենք քննադատել ու պահանջել շտկել խնդիրը:

Tags: բանակ, դպրոց, կրթություն