Հայ գրողների աշխատանքները վերջերս  միջազգային մրցույթում ցուցադրված այլ օտարալեզու գրքերի կողքին փայլում են ինքնատիպությամբ, տպագրական որակով ու ձևավորման արվեստով: Այս տարի էլ մայիսի 23-25-ը Մինսկում կայացավ ԱՊՀ երկրների գրքարվեստի մրցանակաբաշխությունը, որին Հայաստանը մասնակցում է  շուրջ տասը տարի: ԱՊՀ երկրներից մրցույթին մասնակցում էր 9 պետություն, և ներկայացված էր 108 գիրք:

Նման մրցույթների անցկացումը, հայ գրահրատարակիչների խոստովանությամբ, լավագույն առիթ է իրենց աշխատանքները գնահատելու և նորանոր գործերի մղելու տեսանկյունից: Հայաստանում արդեն վեցերորդ անգամ իրականացվում  է գրքարվեստի հանրապետական մրցույթ, և լավագույնը ճանաչված հրատարակությունները ցուցադրվում են նաև  օտար ընթերցողներին:

Հանրապետական մրցույթին ներկայացված էր ավելի քան 70 գիրք, որոնցից միջազգային  հարթակում ցուցադրվելու հնարավորություն են ստացել 14-ը:

Մրցույթին մեր երկրի կողմից ներկայացված աշխատանքները, բացառությամբ մեկի, տարբեր անվանակարգերում գլխավոր և հատուկ մրցանակների են արժանացել: Մշակույթի նախարարությունից տեղեկացանք, որ արդեն մի քանի տարի է, ինչ գեղանկարչական պատկերագրքերը, բացի հայերենից, տպագրվում են նաև այլ լեզուներով: Օրինակ` մրցույթին ներկայացված Մարտիրոս Սարյանի գրքարվեստի ալբոմը թարգմանված է ռուսերեն: Օտարալեզու հրատարակությունները մեծացնում են միջազգային հանրությանը լավագույնս  ներկայանալու հնարավորությունները, քանի որ դրանք բավական պահանջված են:

Մշակույթի նախարարության Գրքի և հրատարակչական գործի կենտրոնի տնօրեն,  բանաստեղծ Էդվարդ Միլիտոնյանն ուրախալի համարեց այն փաստը, որ մեր մշակույթը, պատմությունը և գեղարվեստական գրականությունն արդեն կարողանում է ներկայացնել նաև օտար ընթերցողներին: «Նման ցուցահանդեսներն ու մրցույթները մշակույթի և արվեստի բնագավառում մեզ հուշում են նոր ուղղություններ և նոր պահանջներ են ի հայտ բերում, որոնք վերաբերում են այլալեզու հրատարակություններին», – ասում է նա և ընդգծում, որ

գրահրատարակչության ոլորտում վերջին տարիներին էական առաջընթաց է արձանագրվել: Նա տեղեկացրեց, որ մրցույթի գրեթե բոլոր անվանակարգերում հայկական գրքերն արժանացել են առաջին և հատուկ մրցանակների: Այս դրական արդյունքները նա վերագրում է տպագրական բարձր որակին,  տպաքանակի ավելացմանը և օտար լեզուներով հրատարման հանգամանքին:

Նշենք, որ մրցանակների արժանացած գրքերը հրատարակվել են վերջին մեկ տարում: Մրցույթի գլխավոր մրցանակին արժանացել է Մարտիրոս Սարյանի պատկերագիրքը, որն ընդգրկում է մեծ վարպետի նկարազարդած գրքերի շապիկները: Ի դեպ, առաջին անգամ է, որ հայ ընթերցողներին Սարյանը  ներկայանում է որպես գրքարվեստի վարպետ: Այս գիրքը հիացրեց օտարերկրացիներին: Օտարազգի ընթերցողները  ծանոթացան նրա արվեստի ևս մեկ ուղղությանը: «Մենք պարտավոր էինք մեր մեծ հանճարին ներկայացնելու միջազգային հանրությանը նրա արվեստի բոլոր կողմերով»,- նշեց Էդվարդ Միլիտոնյանը:

Տարբեր անվանակարգերում առաջին և հատուկ մրցանակների են արժանացել հետևյալ գրքերը: Առաջին մրցանակ՝ Սամվել Դիլանյանի «Հայոց սրբազան լեռները» գիրքը, երկրորդ մրցանակ՝ Հասմիկ Ստեփանյանի «Հայերի ներդրումը օսմանյան կայսրության մեջ» գիրքը: Նույն անվանակարգում երրորդ մրցանակին է արժանացել Արտակ Մովսիսյանի «Տասը հայ ականավոր արքաներ» գիրքը: «Ժամանակակիցներ» անվանակարգում լավագույնն է ճանաչվել աստղաֆիզիկոս Գրիգոր Գյուրզադյանի էսսեների ժողովածուն իր ուրույն ոճի և բովանդակության շնորհիվ: Սամվել Մկրտչյանի «Հայ պոետների ընտրանի» անգլալեզու գիրքը նույն անվանակարգում ևս լավագույններից է ճանաչվել, իսկ երրորդ կարգի մրցանակ ստացել է  Դերենիկ Դեմիրճյանի ընտրանին:

«Գիրք գրքի մասին անվանակարգում»  առաջին մրցանակ է  ստացել Ռաֆայել Իշխանյանի «Հայ գրքի պատմություն» գրքի վերահրատարակությունը, իսկ երկրորդ և երրորդ մրցանակներին են արժանացել Վարդգես Ուրումյանցի գրքերի նկարազարդումներն ու Հովհաննես Ղուկասյանի «Ոսկան Երևանցի» պատմավեպի վերահրատարակությունը: Գիրք երեխաների համար անվանակարգում  առաջին մրցանակ  է ստացել դասական մատենաշարը, որը բաղկացած է  4 առանձին գրքերից և բավական նկարազարդ է: Երկրորդ մրցանակը ստացել է Թումանյանի հեքիաթների անգլերեն հրատարակությունը: Եվ մեկ մրցանակի արժանացել է «Հայոց բանակը մանուկների աչքերով» նկարազարդ գիրքը:

Արվեստի գիրք անվանակարգում առաջին մրցանակ է ստացել Կարեն Սմբատյանի  պատկերագիրքը, իսկ հանրապետական մրցույթում գրքի լավագույն ձևավորման համար մրցանակի է արժանացել  Ջեյմս Ջոյսի «Ուլիսես» վեպը, որն առաջին անգամ է հրատարակվել հայերեն:

Այդ գրքերին հայ ընթերցողը նույնպես կարող է ծանոթանալ: Դրանք կվաճառվեն գրախանութներում բավական մատչելի` ինքնարժեքից ցածր գնով:

 Լ.Ն

 

 

Tags: մշակույթ