Մեր կրթական ոլորտում տեղի ունեցող բարեփոխումներին զուգահեռ մեծանում է նաև բարձրագույն կրթություն ստանալու գրավչությունը: Որոշ առավելությունների շնորհիվ ուսանողներն այժմ լայն հնարավորություններ ունեն ուսում ստանալու և այն շարունակելու իրենց իսկ նախընտրած ուսումնական հստատություններում: Կրթական չափանիշների խստացման, որոշ մասնավոր բուհերի լուծարման արդյունքում, սակայն, ուսանողներին ընձեռված արտոնությունները շարունակեցին գործել: Խոսքը կրթության ոլորտում գործող երկու օրենքների մասին է, որոնցից մեկը վերաբերում է մասնավորից պետական բուհ փոխադրվելու և միջին մասնագիտականից բարձրագույն կրթություն ստանալու մասին կառավարության որոշումներին:

Տարիներ առաջ ներդրվեց և սկսեց գործել բուհից բուհ փոխադրվելու մասին որոշումը, որը մեզանում նորամուծություն էր: Սկզբում թե՛ կրթական հաստատությունների ղեկավարների, և թե՛ ուսանողների շրջանում թերահավատություն կար հավանական չարաշահումների պատճառով, քանի որ ընդունված որոշման տրամաբանությունն այնքան էլ մասնավոր բուհերի ղեկավարների սրտով չէր: Մասնավոր բուհում սովորող ուսանողները ուսումնառության ընթացքում կարող են իրենց կամքով տեղափոխվել որևէ պետական բուհ նույն մասնագիտությամբ ուսումը շարունակելու նպատակով: Ուսման առաջին երկու տարիների ընթացքում դրական գնահատականներ ստանալու պարագայում ուսանողները կարող են դիմում ներկայացնել իրենց բուհի ռեկտորին պետական ուսումնական այլ հաստատությունում ուսումը շարունակելու վերաբերյալ: Այնուհետև տվյալ ուսանողի փոխադրման մասին դիմումը պետք է ընդունի նաև փոխադրվելիք բուհի ղեկավարը` համապատասխան գերատեսչության ղեկավարների անմիջական թույլտվությամբ: Ի դեպ, փոխադրվելիս առարկայական տարբերությունները չպետք է գերազանցեն ութը, այսինքն` ուսանողը պետք է ուսումը նույն մասնագիտությամբ շարունակելու թույլտվություն ունենա:

Այս որոշման վերաբերյալ թերահավատությունը բխում էր նրանից, որ մասնավոր բուհերն ուսանողների թվաքանակի կորուստ էին ունենում, իսկ պետական բուհերի ռեկտորները քամահրանքով էին վերաբերվում մասնավորից ուսանող ընդունելու հանգամանքին: Պետական բուհերի պրոֆեսորադասախոսական անձնակազմից շատերը լուրջ չէին վերաբերվում տվյալ որոշմանը, չնայած յուրաքանչյուր փոխադրման թույլտվությունը պետք է անձամբ նախարարը տար:

Ինչևէ, փոխադրման այս կարգը և կառավարության որոշումը կայացան, և այս մեխանիզմով յուրաքանչյուր տարի տասնյակից ավելի ուսանողների է հնարավորություն տրվում սովորելու պետական բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում:

Հաջորդ որոշումը, որը նույնպես հաջողությամբ կիրարկվում է, վերաբերում է միջին մասնագիտական կրթությանը, որը ինչ-որ չափով մեծացնում է քոլեջների գրավչությունը: Միջին մասնագիտական կրթության համակարգում սովորելը հնարավորություն է ընձեռում ուսանողներին առաջադիմության դեպքում ուսումը շարունակելու արդեն բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում:

2002-ից գործում է միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունների բարձր առաջադիմություն ցուցաբերած շրջանավարտներին համապատասխան բուհում ուսումը շարունակելու մասին կառավարության կողմից հաստատված կարգը: Գերազանց սովորող շրջանավարտները առարկայական տարբերությունները բարեհաջող հանձնելուց հետո (որոնք 8-ից ավելի չպետք է լինեն), կկարողանան նախընտրած բուհում ուսումը շարունակել երկրորդ կամ երրոդ կուրսից:

«Կարծում եմ` սա լավ հնարավորություն է այն երիտասարդների համար, որոնք ցանկանում են շարունակել իրենց ուսումը` միանգամից մի կրթական ծրագրից անցում կատարելով մյուսին: Տեղափոխումներ յուրաքանչյուր տարի լինում են, և ուսումնական հաստատությունների կողմից էլ պահանջարկ կա, ինչը միջինի և բարձրագույնի համատեղ պայմանագրի հիման վրա է կայանում, այսինքն` մինչ ավարտական քննությունների սկիզբը ուսումնական հաստատությունները միմյանց հետ կնքում են պայմանագիր, որի հիման վրա կազմակերպվում է ավարտական քննությունը»,- մեզ հետ զրույցում նշեց ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության նախնական արհեստագործական և միջին մասնագիտական կրթության վարչության պետ Ռոբերտ Աբրահամյանը:

Սակայն տեղափոխվելու հայտ ներկայացրած շրջանավարտների թիվը չպետք է գերազանցի բուհերի դիմորդների 10 տոկոսը (տվյալ մասնագիտության գծով): Եթե այդ թիվը գերազանցում է, ապա գործընթացը կազմակերպվում է մրցութային կարգով` հաշվի առնելով ուսանողի գնահատականները, գերազանցության դիպլոմը և այլ չափանիշներ: Ի դեպ, ներկայումս փոխադրվում են ԵՊՀ, ժողտնտեսության ինստիտուտ, ճարտարագիտական համալսարան, ֆիզկուլտուրիայի ինստիտուտ, այս տարի ավելացել է նաև Վ. Բրյուսովի անվան լեզվաբանական համալսարանը: Հնարավոր է, որ հետագայում պետական բուհերի այդ ցանկն էլ ավելի ընդլայնվի:

 Լ.Ն.