Տորոնազգիների ընտանիք, որի մեջ մտնում են երկշաքիլավորների դասին պատկանող բույսեր`թփեր, խոտաբույսեր,ծառեր,լիաններ (Rubiaceae):
Հայրենիքը`Աֆրիկա
Ծաղկում է գարնանից աշուն:
Աճը` Արագ:
Լույսը` պայծառ, բույսը սիրում է արևի ուղիղ ճառագայթներ, ստվերը կարող է պետք գալ միայն ամռան ուժեղ շոգին:
Ջերմաստիճանը` գարնան և ամռան ամիսներին 20-25°С: Աշնան-ձնռան ամիսներին ցանկալի է բույսի համար ստեղծել զով ջերմաստիճան (մոտ 16°С, ոչ ցածր քան 10°С) :
Ջրելը` գարնան և ամռան ամիսներին առատ, հողի վերին շերտը չորանալու ժամանակ, իսկ աշնան-ձմռան ամիսներին ջրելը կրճատում են:
Օդի խոնավությունը`ամբողջ ժամանակ ցանկալի է պահել օդի խոնավությունը ոչ ցածր քան 60%-ը:
Պարարտացումը` գարնան-ամռան ամիսներին երկու շաբաթը մեկ պարարտացնում են ազոտի հարստացմամբ կոմպլեքս պարարտանյութերով:
Հանգստի ժամանակը`տան պայմաններում` հոկտեմբերից փետրվար: Լուսավորության և օդի խոնավության նվազման հետ բույսին տեղավորում են լուսավոր տեղ և չափավոր ջրում:
Տեղափոխումը` երիտասարդ բույսերին ամեն տարի, մեծերին`երկու տարին մեկ :
Բազմացումը` սերմերով և կտրոններով:
Տորոնազգիների(Rubiaceae) ընտանիքի Պենտաս տեսակը (Pentas) մոտ 50 տարատեսակներ ունի: Դրանք տարածված են արևադարձային և մերձարևադարձային Աֆրիկայում, Մադագասկար կղզում:
Մշտականաչ թփերն ու խոտաբույսերն ունեն պառկած կամ ուղիղ ցողուններ,տերևները ձվաձև կամ սուր են: Ծաղիկները հավաքված են հովանոցաձև ծաղկաբույլի մեջ` վերևում: Բնակարաններում նրանք կարմիր, վարդագույն, սպիտակ և մանուշակագույն ծաղիկներով գեղեցիկ բույսեր են: Մշակվում է տարածված մի տեսակը P. lanceolata (P. carnea):
Բնակարանային ծաղկաբուծության մեջ հիմնականում աճեցնում են նշտարաձև Պենտասը (Р. lanceolata):Բույսը կարելի է աճեցնել բոլոր լուսավոր պատուհաններին, բացի հյուսիսայինից, ընդհանուր օգտագործման սենյակներում, հով ձմեռային այգիներում և ամռանը `դրսում:
Նշտարաձև Պենտաս(Pentas lanceolata (Forssk.) Deflers): Հոմանիշը` խոտային Պենտաս(P. carnea): Հայրենիքը `արևադարձային Աֆրիկա: Թուփ կամ թփանման բազմամյա խոտաբույս, հիմքի մասում փայտացած: Պարբերաբար ձևավորման դեպքում հասնում է 50 սմ: Տերևները բաց կանաչ են, նշտարաձև , 5-7սմ երկարությամբ, աղվամազոտ: Ծաղկաբույլը վահանաձև է, 10սմ տրամագծով, կախված տեսակից սպիտակ, վարդագույն, կարմիր և մանուշակագույն ծաղիկները խողովակաձև են աստղանման ծայրով: Ծաղկում է գարնանից աշուն:
Բույսը հակված է երկարելու և մերկանալու, այդ պատճառով ցողունի ծայրը ժամանակ առ ժամանակ հարկավոր է կսմթել: Ցողունների ծայրերը հաճախակի կսմթում են ճյուղավորումն արագացնելու համար: Լավ կլինի թույլ չտալ Պենտասին աճել 45սմ-ից ավել: Կսմթումից ստացած կտրոնները կարելի է օգտագործել արմատակալման համար: Ցանկալի է երկու-երեք տարի հետո Պենտասը կտրոնների օգնությամբ նորացնել: Եթե ցանկանում եք, որպեսզի բույսը ծաղկի օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին, ապա հեռացրեք ժամանակից շուտ հայտնված կոկոնները:
Հնարավոր դժվարությունները`
Ոչ բավարար լուսավորության դեպքում Պենտասը ձգվում է և կորցնում իր կայունությունը: Բույսը պահանջում է հարստացված հող, բայց զգայում է հողում աղերի ավելցուկի նկատմամբ:
Հողի չորանալու, ազոտի և հատկապես երկաթի պակասության դեպքում տերևները դեղնում են: Հավանական վնասատուներն են սարդոստայնային տիզը և ուտիճը:
Ավելացնենք նաև, որ Տորոնազգիներին պատկանող Տորոն բույսի արմատից ալիզարին ներկանյութն են ստանում, որը ժամանակին շատ հարգի էր և բույսը հատուկ մշակում էին այդ ներկանյութի համար:
Tags: Pentas, բույսեր, Պենտաս, Տորոն