Համակարգելով հոգեբանական ու սոցիոլոգիական հետազոտությունների արդյունքները, կարելի է ասել, որ մարդու  մտավոր ունակությունների զարգացումը հասուն տարիքում պայմանավորված է նրա բնածին ունակություններով, կրթությունով, մասնագիտական որակավորման մակարդակով, կենսափորձով, ինտելեկտուալ ունակությունները հասուն տարիքում կիրառելու հնարավորությամբ:

Նշված գործոններից մի քանիսի առկայության դեպքում նույնիսկ հնարավոր է, որ հասուն տարիքում մարդու ինտելեկտուալ հնարավորությունները մեծանան: Մյուս կողմից` եթե նշվածների մեծ մասը բացակայում է, ապա ինտելեկտի անբավարար մարզումը կարող է ինտելեկտուալ մակարդակը ծերության հասակում նվազեցնել ավելի արագ:

Նշանակում է` ծերության տարիքում ինտելեկտուալ հնարավորությունները սովորաբար չեն նվազում: Ու` «այդ տարիքում արդեն դժվար թե կարողանա մտածել» արտահայտությունը վստահաբար սխալական կարելի է համարել:

Ինչպե՞ս է ծերության տարիքում նոր տեղեկությունը պահպանվում ու յուրացվում

Ասում են` ծեր մարդիկ ամեն  նորին հակադրվում են, քանի որ այլևս չեն կարողանում ընկալել նոր տեղեկությունը: Դա իրականությանը չի համապատասխանում: Ժամանակակից հոգեբանական սոցիոլոգիական հետազոտություններն ասում են, որ մարդն ունակ է սովորելու մինչև խոր ծերություն: Նոր գիտելիքներ յուրացնելն ու հինը խորացնելը ոչ թե տարիքի, այլ բոլորովին այլ գործոնների հետ են կապված:

Որոշ մասնագետներ, որոնք աշխատում են այս ոլորտում, հանգել են այն եզրակացության, որ ծերության տարիքում սովորելու ունակությունը որոշ փոփոխությունների է ենթարկվում. խոսքը ոչ թե այդ ունակության կորստի, այլ որակական որոշ տեղաշարժի մասին է` ուսուցման միջոցի տեսակափոխության: Դասատուների մի խումբ պարզեց, որ ծեր մարդը նոր գիտելիքներն այնքան էլ հեշտ չէ ընկալում, որքան երիտասարդը, սակայն նա ավելի ինտենսիվ, համառ ու մանրակրկիտ է զբաղվում դրանով:

Հետևաբար, այդ ունակությունը ակտիվ պահելու նպատակով մարդը ողջ կյանքում ինտելեկտուալ ունակությունների մարզում պետք է կատարի, եթե ցանկանում է արթուն միտք ունենալ:

Մի  խոսք կա, որն այնքան էլ հեռու չէ իրականությունից. ով  դադարել է սովորել 25 տարեկանում, արդեն ինտելեկտուալ իմաստով ծերացած է: Իսկ նա, ով անընդհատ ինքնակրթվում է, անընդհատ սովորում, հոգեպես ու ինտելեկտուալ իմաստով երիտասարդ է մնում մինչև խոր ծերություն:

Տեղեկությունների հոսքը վերջին տասնամյակում ստիպում է տարբեր բնագավառներում աշխատող մարդկանց համակարգված ձևով լրացնել ու կատարելագործել գիտելիքները: Սովորաբար միջին, հաճախ նաև բարձրագույն կրթությունը բավարար չէ. մարդը պետք է սովորի ու սովորի նաև հասուն տարիքում:

Ու քանի որ  նոր երևույթներն ու բացահայտումները, տեխնոլոգիական նոր պրոցեսները  աճում են, այսօր նաև անընդհատ ինքնակրթվելու լայն հնարավորություն է ստեղծվել:

Ավելանում է այն մարդկանց թիվը, որոնք  երջանկության ու բավականության  զգացում են ունենում, որ կարողանում են ինչ-որ նոր բան սովորել, խորացնել գիտելիքները: Նման բավականություն է պատճառում հոգևոր արժեքների գիտակցումը, ինչի համար  ավելի երիտասարդ տարիներին ժամանակ չունենք (շատերը սկսում են հոգևոր բովանդակությամբ գրքեր, նոր լեզուներ ուսումնասիրել):

Կրթությունը ոչ միայն ապագայի նախապատրաստություն է, այլև նպաստում է  լիարժեք կյանքին  հենց ներկայում: Շատ տարեցներ ինքնակրթությունը հաճելի ու օգտակար զբաղմունք են համարում, ինչը հարստացնում է ներքնաշխարհը: Դա ապացուցում է, որ մարդը երբեք այնքան ծեր չի լինում, որ ինչ-որ նոր բան չսովորի: Ինտելեկտի մարզումը ծերությունը հետաձգելու լավագույն դեղամիջոցն է: Դրանից հետևում է, որ եթե մարդը զբաղվում է ինտելեկտուալ աշխատանքով, սովորում է ողջ կյանքում, ձգտում ինքնակատարելագործման, ապա ավելի ուշ` ծերացման ու ծերության շրջանում, ուղեղն ավելի լավ է աշխատում:

Կա նաև հակառակ կախվածությունը: Ինչպես ֆիզիկական գործառույթների անբավարար կիրառումը հանգեցնում է ֆիզիկական ունակությունների նվազման (ատրոֆիա), այնպես էլ ուղեղի շահագործման անբավարարությունը, ուղեղի բջիջների ոչ լիարժեք բեռնվածությունը կարող է հանգեցնել հիշողության վատթարացման:

Մտավոր աշխատանքը շատ էներգածախս է, շատ տարեցներ չգիտեն, որ հոգեկան լարվածությունն  առաջվանից ավելի շատ ու շուտ  է հոգնեցնում, ու նման ակտիվությունից հետո տևական հանգստի  կարիք ունեն: Ուստի, տարեց մարդիկ աշխատանքային օրվա ընթացքում մի քանի անգամ կարճատև հանգիստ  պետք է ունենան, ինչն էլ ավելի կբարելավի ուղեղի աշխատանքը, կհարստացնի ուղեղն արյունով ու կվերալիցքավորի :

Հետաքրքիր փաստեր ուղեղի մասին

Ուղեղը մարդու մարմնի ամենահանելուկային ու կարևոր օրգանն է: Այն շատ բարդ կառույց ունի, որի ուսումնասիրման վրա  գիտնականները բազում տարիներ են ծախսել ու շարունակում են զբաղվել դրանով: Ահա մի քանի կարևոր փաստ ուղեղի մասին:

1. Մարդու ուղեղն ավելի շատ էներգիա է պահանջում, քան մյուս օրգանները` առանձին վերցրած: Չնայած ուղեղը մարդու մարմնի զանգվածի 2%-ն է կազմում, պահանջում է  թոքեր մտնող թթվածնի 20%-ը: Թթվածնի անբավարարության դեպքում սկսում ենք հորանջել, այդպիսով  ուղեղին ավելի շատ թթվածին է մատակարարվում:
2. Մարդու ուղեղը  զարգանում է մինչև 7 տարեկանը, իսկ վերջնականապես դադարում է աճել 18 տարեկանում: Այդ է պատճառը, որ երեխաներն ավելի հեշտ են լեզուներ սովորում, քան  հասուն մարդիկ:
3. Տղամարդկանց ուղեղն ավելի մեծ է, քան կանանցը: Բացի այդ, գիտնականները պարզել են, որ կանանց ու տղամարդկանց ուղեղները տարբեր կերպ են արձագանքում ցավին:
4. Ուղեղը ցավի ռեցեպտորներ չունի, բայց ցավ զգում է: Ռեցեպտորներ կան ուղեղի թաղանթում,  ահա ինչու տարբեր գլխացավեր ենք զգում:
5. Գլխուղեղի նյարդային բջիջները վերակագնվում են:
6. Ուժեղ սթրեսը կարող է փոխել ուղեղի բջիջների ֆունկցիան ու կառուցվածքը:
7. Ինտելեկտուալ մարդիկ ավելի հազվադեպ են գլխուղեղի հիվանդություններ ունենում, քան ցածր ինտելեկտ ունեցողները:
8. Կարևորագույն հայտնագործություն. աղոթքն օգնում է մարդկանց քիչ հիվանդանալ ու արագ կազդուրվել: Դա բացատրվում է նրանով, որ աղոթող մարդու մեջ նվազում է շնչառության հաճախությունն ու կարգավորվում են  գլխուղեղի դելտա ալիքները:
9. 3-ամյա երեխայի նյարդային բջիջները 3 անգամ ավելի են, քան հասուն մարդունը: Եթե փոքրիկի ներուժը լիարժեք չօգտագործվի, «չզբաղեցված» բջիջները մահանում են:  Հետևաբար մանկուց պետք է ակտիվորեն մարզել երեխայի մտավոր հնարավորությունները:
10. Ապացուցված է, որ օրգանիզմում հայտնված սնունդը ազդեցություն է ունենում           գլխուղեղի աշխատանքի վրա: Ուստի պետք է  այնպիսի սնունդ ընդունել, որի մեջ պահածոյացնող, հոտավետ ու ներկանյութեր չկան:
11. Մարդու ուղեղը 75%-ով ջրից է կազմված: Ուղեղի նորմալ աշխատանքի համար նրան բավարար քանակությամբ ջուր է հարկավոր:
12. Ալոկոհոլի օգտագործման հետ թուլանում է կապը նեյրոնների միջև:

13.  Սովորական ծիծաղն ուղեղի 5 տարբեր հատվածների աշխատանք է պահանջում:

14.Առանց թթվածնի մարդու ուղեղն աշխատում է ընդամենը 6 րոպե, ապա սկսվում  են     անդառնալի գործընթացները. մահանում են նյարդային բջիջները:

Անկախ

Tags: առողջական, ծերություն, Մտավոր ունակություններ, ուղեղ