Յուրաքանչյուր քաղաքացի ինքն է կազմակերպում և, ի վերջո, գնահատական տալիս սեփական կյանքին: Ոմանց համար կյանքը հրաշալի հեքիաթ է, ոմանց համար էլ՝ անվերջանալի հիասթափության ու հուսահատության օրեր…

Կյանքի քարտեզը մենք ինքներս ենք գծում: Պատահական չէ, որ դպրոցական տարիներին դեռահասն արդեն իսկ հաստատում է իր ձգտումը. կրթություն, թե՞, այսպես ասած, շրջապատ, թաղային հեղինակություններ…
«Անկախն» այս անգամ որոշել է անդրադառնալ ինքնակործանման թեմային. մեր թիրախում մարդիկ են, որոնք իրենք իրենց ձեռքով խլում են սեփական կյանքը:
Թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության, հոգեմետ նյութերի և դրանց պրեկուրսորների ապօրինի շրջանառությունն իրացնելու կամ պատրաստելու նպատակով կամ էլ դրանց ապօրինի իրացնելու դեպքերի առիթներով ոստիկանության կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի գլխավոր վարչությունում քննվող քրեական գործերը շատ են:

Վարույթներից մեկի «հերոսները» մտերիմ ընկերներ են` Արման Դ.-ն և Կարեն Ս.-ն: Արման Դ.-ին առաջադրված մեղադրանքը ապօրինի թմրամիջոց իրացնելու համար է (ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի հատկանիշներ): Նախաքննությունն իրականացնող մարմինը պարզել է, որ նա իր վեղեմի ընկերոջ Կարեն Ս.-ի, այսպես ասած, թմրամատակարարն է:
Արման Դ.-ն և Կարեն Ս.-ն, իրենց պատմելով, արդեն մոտ 30 տարվա ընկերներ են, դպրոցական ընկերներ, մանկուց են իրար ճանաչում: Տարիների ընթացքում ընկերների հետաքրքրության շրջանակը նեղանում է, ու նախկին երիտասարդները մի ընդհանուր հետաքրքրություն են «գտնում»՝ թմրամիջոց, հաճախ համախմբվելով, ուս ուսի տված` վայելում են կյանքի «դրական» պահերը:

«ԽՈՊԱՆՈՒՄ»
Արման Դ.-ն և Կարեն Ս.-ն ամուսնացած են, երեխաներ ունեն: Արման Դ.-ն իր ընկերոջն առաջարկում է միասին մեկնել Ռուսաստան՝ արտագնա աշխատանքի: Հայաստանում երկուսն էլ տաքսի ծառայություններից մեկում որպես վարորդ էին աշխատում, բայց ստացված գումարը չէր բավարարում:
Երկու ընկերները բռնում են ժամանակավոր արտագաղթի ճամփան և ուղևորվում Ռուսաստան: Այնտեղ նրանց իսկապես աշխատանք էր սպասում, որովհետև երկուսն էլ աշխատող, սետեղծող տղաներ էին:
Նախաքննական մարմնին տված ցուցմունքների ժամանակ թե՛ Արման Դ.-ն, թե՛ Կարեն Ս.-ն միաբերան հայտնում են, որ իրենք թմրամոլներ չեն, թմրամիջոցներ են օգտագործել միայն արտերկրում՝ արտագնա աշխատանքի ժամանակ: Երկուսն էլ տալիս են իրենց «նոր» ընկերոջ անունը, որ շուտով պարզվում է՝ դատապարտվել է հենց թմրամիջոցներ օգտագործելու ու իրացնելու համար:
Սա դեռ մտերիմ ընկերների ռուսաստանյան կյանքն էր…

ՀԱՅՐԵՆԻՔՈՒՄ
Ընկերներն իրարից նեղացած են գալիս Երևան, բայց վերադառնալուց հետո էլ կապը վերջնականապես չեն խզում: Ու քանի որ Արման Դ.-ի հնարավորությունները մեծ էին թմրամիջոցներ ձեռք բերելու, հայթայթելու գործում, իրար կապող օղակը՝ թմրամիջոցը, էլ ավելի հաճախադեպ դարձրեց նրանց հանդիպումները:
Հենց որ Կարեն Ս.-ն թմրամիջոցի կարիք էր զգում, անմիջապես դիմում էր մանկության ընկերոջը: Նախ՝ Արմանը մանկության ընկերոջն ինչպե՞ս կարող էր «չաջակցել», չէ՞ որ տասը տարի նույն դասարանում են սովորել, տասնամյակներ շարունակ իրար օգնելով ապրել են: Նախաքննական մարմնի տեղեկություններով՝ ընկերները որոշել, համաձայնեցրել էին գինն ու քանակը: Որից հետո Արմանը սկսում է գործի դնել իր բոլոր կապերը: Այս ժամանակահատվածում նա հասցնում է ընկերանալ շատերի հետ, որոնք նույն հետաքրքրություններն ունեցող քաղաքացիներ են:

ԱՐՄԱՆ Դ.-ի ԲԻԶՆԵՍԸ
Մի որոշ ժամանակ անց, Արմանը որոշում է վերադառնալ հին կյանքին՝ ընտանիք, աշխատել ու սեփական քրտինքով վաստակածը տուն տանել: Մտածում է հին «գործին» անցնելու մասին, բայց երդվում է այլևս թմրամիջոց չօգտագործել, միայն վաճառել: Գնորդները շատ էին, բայց ընկերոջ համար սահմանված գին ուներ, որից չէր անցնում:
Պայմանավորվել էր տաքսի ծառայություններից մեկի վարորդի հետ ու շատ դեպքերում հենց նրա միջոցով էր իրականացնում «ընդունում- հանձնումը»:
Մի անգամ որոշում է ինքնուրույն իրականացնել վաճառքը և անծանոթ տաքսի նստելով՝ ճամփա է ընկնում: Վարորդի հետ երկար-բարակ խոսում է, հետո հասկանում, որ նույն նախասիրություններն ունեն: Ավտոմեքենան կայանում են երևանամերձ ամայի տարածքում ու տաքսու ուղևորը՝ Արմանը, թմրանյութ է հյուրասիրում վարորդին: Միասին «հաճույք» են ստանում, ու միասին էլ շարունակում ճանապարհը:
Մարզերից մեկի հրապարակի մոտ Արմանն իրացնում է «մարիխուանա» տեսակի թմրամիջոցը: Այս անգամ չափն անցել էր ու որոշել էր մեծ քանակություն իրացնել: Տաքսու վարորդին խնդրում է շարունակել ճանապարհը, քանի որ ապրանքին շատերն էին սպասում:
Այդ օրը Արմանը տասից ավելի «գնորդների» հետ հանդիպեց ու մի կլորիկ գումար վաստակեց: Հետ էին վերադառնում Երևան, բայց չհասցրին… Չգիտեր, որ օպերատիվ-հետախուզություն իրականացնող անձինք օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ էին անցկացրել: Չգիտեր նաև, որ իր հաջորդ հանդիպումը լինելու է ոստիկանության օպերլիազորների հետ:
Նախաքննական մարմնին Արմանը պատմում է ամեն ինչ՝ բոլոր մանրամասներով, բայց իր հաճախորդներին չի «ծախում», ասում է՝ ես եմ պատրաստում, ինքս ինձ համար:
Ոստիկանության բաժին բերման ենթարկելիս օպերատիվ հետախուզությունն իրականացրած աշխատողները Արմանի մոտ հայտնաբերում են «մարիխուանա» տեսակի թմրամիջոց և 7.5 հազար ԱՄՆ դոլոր:
Ոստիկանների հարցերին Արմանը մանրամասն էր պատասխանում, անգամ կարողացավ հեշտությամբ պատասխանել այն հարցին, թե որտեղից իրեն խոշոր չափերի գումարը. «Որոշել եմ ավտոմեքենա գնել»:
Արմանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի հատկանիշներով (իրացնելու նպատակով թմրամիջոցներ, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր ապօրինի պատրաստելը, վերամշակելը, ձեռք բերելը, պահելը, փոխադրելը, առաքելը կամ դրանք ապօրինի իրացնելը` խոշոր չափերով):
Քրեական գործի նախաքննությունն ավարտած քննիչը քրեական գործը փոխանցել է դատավարական ղեկավարում իրականացնող դատախազին այն հաստատելու և դատարան ուղարկելու համար:

ՄԱՀԱՑՈՒ ԴԵՂԱՄԻՋՈՑԸ
Վերջերս ավարտվեց մեկ այլ քրեական գործի նախաքննություն: Գործով անցնողը այս անգամ մարզերից մեկի բնակիչ Համազասպ Ք.-ն էր: Նա նախկինում մի քանի անգամ պատիժ կրել է քրեակատարողական տարբեր հիմնարկներում՝ առանձնապես խոշոր չափերով իրացնելու նպատակով թմրամիջոցներ, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր ապօրինի պատրաստելու, վերամշակելու, ձեռք բերելու, պահելու, փոխադրելու, առաքելու և դրանք ապօրինի իրացնելու համար:
Նախաքննական մարմինը օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների արդյունքում պարզում է, որ Համազասպ Ք.-ի նախասիրությունը «կոդեին» կոչվող մահացու թմրատեսակն է: Այն ստանում են բենզինի և այլ նյութերի խառնուրդից:
Վիճակագրությունը ցույց է տվել, որ «կոդեին» տեսակի թմրամիջոցը նույնիսկ մեկ անգամ օգտագործած մարդուն սպառնում է առողջության ծանր քայքայում:
Համազասպ Ք.-ն իրեն ալքիմիկոս է համարում ու որոշում է վնասաբեր նյութերը պատրաստել ինքնուրույն՝ փչացնելով թե՛ իր, թե՛ իր «հաճախորդների» առողջությունը:
Համազասպի լաբորատորիան Հայաստանի գյուղերից մեկում էր, որտեղ վերջին տարիներին և՛ ապրում էր, և՛ «աշխատում»: Ամուրի էր, ապրում էր մենակ ու բարեկամ, հարազատ չուներ: Սիրտը երբ ուզում էր, ինքնուրույն պատրաստում էր ու սիրով հյուրասիրում, ինքն էլ օգտագործում էր: Քրեական հետախույզներին էլ սիրով ընդունեց իր դռնբաց տանը: Նախաքննական մարմնին հայտնել էր, թե թմրատեսակի այս ձևը ժառանգել է ավագ ընկերոջից, որը, ցավոք, երկար չկարողացավ ապրել:

ԱՆՉԱՓԱՀԱՍԻ ՀԵՏԱՔՐՔՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
Ցավալի են հատկապես այն դեպքերը, երբ թմրամիջոցների նկատմամբ հետաքրքրություն ունեցողները 16 տարին չլրացած անձինք են: Ոստիկանության 3-րդ վարչության աշխատակիցերի ուշադրության կենտրոնում հենց անչափահասներն են:
Դեպքը, որ ներկայացնում ենք, տեղի է ունեցել Հայաստանի մարզերից մեկում:
7-րդ դասարանում սովորող Բաբկեն Դ.-ն դեռ մանկության տարիներից հետաքրքիր զբաղմունք էր գտնել. դաշտերից «բամբուկ» էր քաղում, հավաքում, երբեմն էլ ծխում էր: Ծնողները գիտեին, բայց դրա մեջ վտանգավոր բան չէին տեսնում:
Բաբկեն Դ.-ի դասընկերը՝ Նարեկ Պ.-ն, մի անգամ խոտի տրցակը ձեռքին՝ մոտենում է Բաբկենին ու առաջարկում միասին «փորձել»: Բաբկենի համար մեկը դառնում է մի քանի:
Ոստիկանության մարզային ստորաբաժանման աշխատակիցներն անչափահասներին թմրանյութն օգտագործելիս անձամբ են տեսնում և նրանց բերման են ենթարկում բաժին: Երեխաները խոստովանական ցուցմունքներ են տալիս: Իսկ քրեական գործով նախաքննությունը դեռ շարունակվում է: