Ուկրաինայում տիրող ճգնաժամը, հարաբերությունների վատթարացումն Արևմուտքի հետ Մոսկվային ստիպում են գտնել նոր, հուսալի դաշնակիցներ: Այդպիսի դաշնակից կարող է լինել Իրանը:
Ուկրաինայում կատարված վերջին դեպքերի կապակցությամբ Թեհրանը միանշանակ դիրքորոշում ունի և չի պաշտպանում Արևմուտքի տեսակետը: Իսկ Մոսկվայի և Վաշինգտոնի հարաբերությունների վատթարացումը նպաստում է իրանառուսական հարաբերությունների սերտացմանը:
Իրանը չէր ցանկանում, որ ՆԱՏՕ-ն մոտենա Ռուսաստանի սահմաններին: Եթե Ռուսաստանը հետ քաշվեր և Ուկրաինան թողներ ՆԱՏՕ-ին, ապա նույնը կարող էր կատարվել Հարավային Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում:
Թեհրանում շրջանառվող վաշինգտոնյան ժողովրդավարական գաղափարախոսությունն այլևս մոլորության մեջ չի գցում Իրանին: Այդ երկրի քաղաքացիները վստահ են, որ ամերիկյան ցանկացած միջամտություն հանգեցնում է պատերազմի:
Ուկրաինայի բնակչությանն ԱՄՆ-ն և Արևմուտքը խաղաղություն էին խոստանում, փոխարենն արմատականության և ծայրահեղականության դրսևորումներ եղան: Ուկրաինան, ԱՄՆ-ի աջակցությունը նախընտրելով, կորցրեց իր տարածքի մի մասը:
Ամերիկացիներն իրենց գործելաոճում հաշվի չեն առնում ոչ մի միջազգային իրավունք:
Ղրիմը Ռուսաստանի կազմ մտնելուց հետո ամերիկացի որոշ պաշտոնյաներ կոչ արեցին ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների ցուցակում ավելացնել Ուկրաինան, Վրաստանը, Մոլդովան, ինչպես նաև ամերիկյան զորքեր և ինքնաթիռներ տեղակայել Լեհաստանում և Բալթյան երկրներում:
Նման գործելաոճն Իրանի համար նորություն չէ: Երկիրն արդեն 35 տարի է` զգում է ԱՄՆ-ի ճնշումը:
Իրանում ամերիկացիների կողմից կազմակերպված հեղափոխության փորձերը տապալվեցին: ԱՄՆ-ի Իրանի դեմ կիրառվող պատժամիջոցները միայն իրանցիների նյութական վիճակի վատացման հանգեցրին:
Իրանում հասկանում են, որ միջուկային ծրագրին վերաբերող հարցը դուրս է եկել իրավական քննարկումների շրջանակից, և ԱՄՆ-ն ու նրա դաշնակիցները «հարցը լուծելով»` ցանկանում են տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական առավելություն ստանալ: Ամերիկացիները ձգտում են տիրող իսլամական վարչակարգը փոխարինել արևմտամետ վարչակարգով:
Եթե միջուկային ծրագրին վերաբերող հարցը լուծման փուլում է, ապա մյուս կնճռոտ խնդիրները` կապված պաղեստինյան և սիրիական հակամարտության, Աֆղանստանում տիրող խառնաշփոթի, Իրանի և Սաուդյան Արաբիայի առճակատման, Մերձավոր Արևելքում տիրող իրավիճակի հետ, չեն էլ քննարկվում:
Սպիտակ տունը, արգելելով Իրանին մասնակցել սիրիական հարցի կարգավորման համաժողովին, ցույց տվեց, որ ԱՄՆ-ն չի ցանկանում կարգավորել հարաբերություններն Իրանի հետ:
Ուշագրավ է, որ Իրանի ու «Վեցնյակի» (ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Ռուսաստան, Չինաստան և Գերմանիա) միջև բանակցային նախորդ փուլն անցկացվել է մայիսին և ավարտվել անարդյունք: Այն ժամանակ կողմերը միմյանց մեղադրեցին անիրատեսական պահանջներ առաջ քաշելու համար:
Նշենք, որ 2013-ի նոյեմբերին Ժնևում համընդհանուր համաձայնագիր էր կնքվել, որը երաշխավորում է իրանական միջուկային ծրագրում ռազմական բաղադրիչի բացակայությունը: Համապարփակ համաձայնագիրը պետք է մշակվի մինչև 2014-ի հուլիսի 20-ը:
Այդ ժամանակ «Վեցնյակը» և Իրանը պայմանավորվեցին, որ Թեհրանը ժամանակավորապես սահմանափակի միջուկային ծրագրի իրականացումը ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի կողմից իր նկատմամբ կիրառվող պատժամիջոցների մասնակի դադարեցման դիմաց:
Ներկայումս Իրանի բնակչությունը լավատեսորեն է նայում իր երկրի հետագա ճակատագրին: Հույս կա, որ Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանիի գլխավորությամբ կլինեն դրական փոփոխություններ և առաջխաղացումներ:
Իրանում լավ են հասկանում, որ շատ բան կախված է միջուկային ծրագրին վերաբերող բանակցությունների հաջող ավարտից: Իրանը շարունակում է մնալ անկախ պետություն, և Թեհրանը ստիպված չէ վերանայել իր տեսակետները հօգուտ Ամերիկայի:

Արմինե ԲԵԳԼԱՐՅԱՆ