Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նաթանյահուն Գազայի հատվածում ռազմական գործողություններ սկսելու վերաբերյալ խորհրդակցություն է անցկացրել ուժային կառույցների ներկայացուցիչների հետ, այնուհետև ռազմական գործողությունների պատրաստվելու հրաման արձակել: Հուլիսի 8-ի գիշերվանից Իսրայելը ռազմական գործողություններ սկսեց Պաղեստինում ՀԱՄԱՍ խմբավորման դեմ, սկզբում` օդային հարվածներով:

Իսրայելական աղբյուրների պնդմամբ` Պաղեստինի տարածքից Իսրայելի ուղղությամբ մեկ ամսվա ընթացքում արձակված հրթիռների թիվը գերազանցել է 250-ը:

Իսրայելական իշխանությունները ՀԱՄԱՍ-ի կողմից հրթիռակոծությունները չդադարեցնելու պարագայում սպառնում էին ցամաքային գործողություն սկսել Գազայի հատվածում` նախապես զրահատեխնիկա տեղակայելով Գազայի հետ սահմանին և, միջազգային լրատվամիջոցների հավաստմամբ, 40.000 պահեստազորայինների հավաք կազմակերպելով:

Այս ամենից հետո, France Presse լրատվական գործակալության հաղորդմամբ, Իսրայելի ռազմածովային ուժերի հատուկջոկատայինները հուլիսի 13-ին ցամաքային առաջին գործողությունն են անցկացրել Գազայի հատվածում, ինչի մասին հայտնել է իսրայելական ռադիոն: Իսրայելցի զինծառայողները փոխհրաձգության մեջ են մտել ՀԱՄԱՍ-ի զինյալների խմբի հետ: Բախման հետևանքով վիրավորվել է իսրայելցի 4 զինծառայող: Նշվում է սպանված պաղեստինցիների 156 թիվը, իսկ վիրավորներինը` 1.2 հազար:

Ամերիկյան The New York Post պարբերականի հաղորդմամբ` իսրայելցիների հիմնական թիրախը պաղեստինցիներին պատկանող արձակման կայանն էր, որից էլ ենթադրաբար, հրթիռներ էին արձակվում Իսրայելի ուղղությամբ: Բացի այդ, իսրայելական բանակը հայտարարել է, որ մեկ շաբաթ տևած գործողության ընթացքում իրենց հաջողվել է խոցել Գազայի հատվածում տեղակայված պաղեստինյան 1160 օբյեկտ, որոնք, ըստ իսրայելական կողմի հավաստիացումների, պատկանում էին ՀԱՄԱՍ-ին: Նույն ժամանակահատվածում Իսրայելը Գազայի ուղղությամբ արձակել է 690 հրթիռ:

Սա, ինչ խոսք, արդեն իսկ մեծածավալ ռազմական գործողություն է, որն ամեն ինչով պատերազմ է հիշեցնում: Առավել ևս, երբ Իսրայելի վարչապետ Բինյամին Նաթանյահուն հայտարարել է, որ հավանական է` Գազայի հատվածում իսրայելցիների գործողությունը երկար տևի: Եվրոպական Միջերկրածովյան իրավապաշտպան կազմակերպության տվյալներով` իրականում հուլիսի 7-13-ը Իսրայելը Գազայի ուղղությամբ արձակել է 2061 հրթիռ, դրանցից 402-ը` օդից, 330-ը` ցամաքից, 329-ը` ծովից: Պաղեստինի առողջապահության նախարարությունն էլ իր հերթին հայտնել է, որ Իսրայելի հրթիռակոծումների հետևանքով սպանվածների ճնշող մեծամասնությունը խաղաղ բնակիչներ են, այդ թվում` 14 կին, 28 երեխա: Ընդ որում, համաձայն նույն աղբյուրի, սպանվածներից միայն 7-ն են Գազայի հատվածում գործող զինված խմբավորումների անդամ:

Ռուսական «Ռիա Նովոստի» գործակալության տեղեկություններով` Գազայի հատվածի հյուսիսի պաղեստինցի բնակիչները սկսել են լքել իրենց բնակավայրերը: Հուլիսի 14-ի դրությամբ, ՄԱԿ-ի տվյալների համաձայն, ինչպես հայտնում էր INTERFAX.RU-ն` BBC-ին հղումով, ապաստան է գտել ավելի քան 4000 մարդ:

Իսրայելի այս գործողության առնչությամբ Պաղեստինի նախագահ Մահմուդ Աբբասը դիմել է ՄԱԿ-ին` Պաղեստինի տարածքում «միջազգային պաշտպանություն հաստատելու» հայցով: Գազայի հատվածում իշխող պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ շարժման երկրորդ դեմք Մուսա Աբու Մարզուկն առաջին անգամ հրապարակավ խոսել է Իսրայելի հետ հրադադար կնքելու մասին, որը կնպաստեր տարածաշրջանի ռմբակոծության և իսրայելական քաղաքների հրթիռակոծման դադարեցմանը: Այս առումով ուշագրավ է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Պան Գի Մունի կոչը` ուղղված պաղեստինցիներին և Իսրայելին. Գազայի հատվածում դադարեցնել բռնությունը խուսափելու համար նոր զոհերից: Ինչպես կարծում է Պան Գի Մունը, «իսրայելական քաղաքացիական թիրախների անկանոն հրթիռակոծումը միջազգային իրավունքի խախտում է»:

Հին հաշիվները չփակված` նոր հաշիվներ են առաջանում

Այս բոլոր զարգացումներն առավել ուշագրավ ու հատկանշական են դառնում հատկապես տարածաշրջանային ընդհանուր զարգացումների խորապատկերում: Մի կողմից` Մերձավոր Արևելքում` Իրաքի հյուսիսում, նոր պետություն է ձևավորվում` Քրդստանը: Մյուս կողմից` օրեցօր թափ է հավաքում «Իսլամական պետություն» կազմակերպությունը, որը, ինչպես գիտենք, ծայրահեղական, սունի մուսուլմանների կազմակերպություն է և սկզբում վայելում էր ԱՄՆ-ի, ներկայումս էլ տարածաշրջանային խաղացողի` Սաուդյան Արաբիայի ակնբախ աջակցությունը: Այս կազմակերպությունն իր «առաջին քայլերը» սկսել է հենց շիա մուսուլմանների դեմ պայքարով, իսկ ՀԱՄԱՍ-ը, ինչպես գիտենք, ամենասերտ առնչություններ ունի տարածաշրջանի շիամուսուլմանական կենտրոնների և ուժերի հետ: Ուստի, երբ տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի ռազմավարական դաշնակից Իսլայելը ռազմական գործողություններ է սկսում ԱՄՆ-ի տարածաշրջանային մեկ այլ դաշնակցի` Սաուդյան Արաբիայի հովանավորյալ խմբավորման հակառակորդների հետ, սա չի կարող ընդհանուր տարածաշրջանի վրա ազդեցություն չունենալ: Որովհետև տարածաշրջանում Արևմուտքի դերն ու ազդեցությունն անժխտելի է, իսկ շահերն ու նախապատվությունները` բազմիցս արտահայտված: Այդ շահերի իրացմանն ուղղված գործողությունների հարցում, սակայն, Արևմուտքն իր գոնե նախնական նպատակներին չի հասել. Սիրիայում կառավարական զորքերը դեռ կռվում են գրոհայինների դեմ, ընդ որում` բավականին հաջող, Իրանն այնքան էլ չի թուլացել, ինչպես կցանկանային, և Իրանի հետ «5+1» երկրների բանակցություններում կարծես դեռ համաձայնության եզրեր չեն գտնվում: Արևմուտքի հովանավորյալ կազմակերպություններն էլ կամաց-կամաց դառնում են անվերահսկելի: Եվ հարց է առաջանում` արդյոք Արևմուտքը պատրա՞ստ է, իր նախապես պլանավորած գործերը չավարտած, Մերձավոր Արևելքում հակամարտության նոր թեժ օջախ ակտիվացնել:

Այս առումով նշենք, որ կործանումների մասշտաբների և զոհերի թվի աճին զուգահեռ` միջազգային հանրությունը ավելի ու ավելի շատ է կոչ անում Իսրայելին ու Պաղեստինին դադարեցնել զինված հակամարտությունը: ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին, օրինակ, Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նաթանյահուի հետ հեռախոսազրույցում կիրակի հաստատեց, որ Միացյալ Նահանգները պատրաստ է օգնել Գազայի հատվածում հրադադարի ձեռքբերման հարցում, այն դեպքում, երբ բուն Իսրայելը խոստանում է ուժեղացնել իր գործողությունը:

Ֆրանսիան իր հերթին էր հուլիսի 13-ին պնդում, որ Գազայի հատվածում զինադադար հայտարարվի: Այս մասին լրագրողներին հայտարարել է Ֆրանսիայի արտգործնախարար Լորան Ֆաբիուսը: Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլն էլ է հայտարարել, որ Իսրայելը պետք է դադարեցնի Գազայի հատվածի ռմբակոծությունները, և նրան չպետք է թույլ տալ իրականացնել ցամաքային գործողություն: ԻՏԱՌ-ՏԱՍՍ-ի հաղորդմամբ` Գյուլը նշել է, որ կողմերը պետք է վերադառնան 2012 թ. հրադադարին և բանակցություններ վարելու կամք ցուցաբերեն, ինչը հնարավորություն կտա վերականգնելու պաղեստինցիների օրինական իրավունքները:

Իսկ ընդհանուր առմամբ, բոլորը կարծես մտահոգված են: Մերձավոր Արևելքում, արդեն իսկ գոյություն ունեցող թեժ կետերի ապարագայում, ևս մի կետի թեժացումը հղի է անկանխատեսելի հետևանքներով:

Գ. Ա.

Tags: Իսրայել, մերձավոր արևելք, Պաղեստին