Վերջերս արգելված դեղամիջոցներ օգտագործելու համար որակազրկվել է Հայաստանի 6 ծանրորդ: Խոսակցություններ կան, որ այս մարզաձևի ներկայացուցիչների նոր որակազրկումներ են սպասվում: Ընդ որում, մերոնց հանցանքում բռնել են թուրք մասնագետները: Ի դեպ, Հայաստանի ազգային օլիմպիական կոմիտեի հակադոպինգային բաժնի աշխատողների վարկանիշն աշխարհում բարձր է, սակայն նրանց չեն հանձնարարել Հայաստանի ծանրորդների հակադոպինգային ստուգումը: Այդ և արգելված դեղամիջոցներ օգտագործողների դեմ պայքարի հետ կապված մի շարք խնդիրների մասին զրուցեցինք Հայաստանի ազգային օլիմպիական կոմիտեի հակադոպինգային բաժնի պետ, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր Արեգ Հովհաննիսյանի հետ:  

- Օրերս  Հարավաֆրիկյան Հանրապետության  Յոհաննեսբուրգ քաղաքում անցկացվեց հակադոպինգային համաշխարհային «ՎԱԴԱ» կազմակերպության համաժողովը, որում ընտրվեց կազմակերպության նոր նախագահ: Ավստրալացի 68-ամյա Ջոն Ֆեյխին փոխարինեց բրիտանացի, Շոտլանդիան ներկայացնող ՄՕԿ-ի 72-ամյա  փոխնախագահ Կրեգ Ռիդը: Նա այդ պաշտոնի միակ թեկնածուն էր և կսկսի պաշտոնավարել 2014-ի հունվարից: Նախագահի պաշտոնի ընտրություններ անցկացնելու համար 7 տարին մեկ է համաժողով կազմակերպվում: Մասնակցում էին 174 երկրների 917 մասնագետներ: Համաժողովում ներկայացվեցին ընդունված հակադոպինգային բոլոր փոփոխությունները: Առաջարկ եղավ արգելել նաև ալկոհոլային խմիչքների օգտագործումը: Դա կքննարկվի: Նոր կանոնները 2015-ի հունվարից են ուժի մեջ լինելու: Մեծ փոփոխությունները 18-ն են: Դրանցից ամենագլխավորն այն է, որ  ընթացք է տրվելու բոլոր ահազանգերին և ուսումնասիրություններ են կատարվելու:

Բանն այն է, որ մի շարք արգելված դեղամիջոցներ կան, որոնք դժվար է հայտնաբերել, պարզել` այս կամ այն մարզիկն օգտագործե՞լ է, թե՞ ոչ: Այդպես բացահայտվեց ամերիկացի պրոֆեսիոնալ հանրածանոթ հեծանվորդ Լուիս Արմսթրոնգի  հանցանքը: Նամակներ էին ուղարկվել, նշվում էր, որ փաստեր կան: Հետաքննություն սկսվեց, անգամ մարզիկի հեռախոսային խոսակցությունների ձայնագրությունները լսեցին, և հաստատվեց, որ նա արգելված դեղամիջոցներ է օգտագործել: Ահա այդպիսի ահազանգերին այժմ ավելի մեծ ուշադրություն է դարձվելու: Որևէ նամակ, որ կուղարկի որևէ մեկը հակադոպինգային կազմակերպությանը, անպայման  քննարկվելու է, փաստերը ստուգվելու են: Եվ եթե հանցանքը հաստատվի, ապա մարզիկը կարող է որակազրկվել:

 - Ստացվում է, որ ալկոհոլի օտագործումը առայժմ թույլատրելի՞ է: Օրինակ` ֆուտբոլիստները կարո՞ղ են դրա օգնությամբ տրամադրությունները բարձրացրած խաղադաշտ դուրս գալ:

- Այո, ֆուտբոլիստները կարող են խմիչք օգտագործել: Ալկոհոլը միայն մի քանի մարզաձևում է արգելված. կարատե, ավտոմոտոսպորտ, հրաձգություն, նետաձգություն:

 - Նույնիսկ շախմատիստնե՞րը կարող են ուտել-խմել և հետո խաղատախտակի առջև նստել:

- Շախմատում դոպինգ հսկողությունը պարտադիր չէ: Այդ է պատճառը, որ շախմատն օլիմպիական մարզաձևերի թվում չէ:

 - Յոհաննեսբուրգում ի՞նչ առիթով են գովել Հայաստանի հակադոպինգային մասնագետներին:

- Հակադոպինգային աշխատանքներ կատարող նոր զարգացող երկրներից լավագույնն է ճանաչվել Հայաստանը, և բոլորը մեզ շնորհավորեցին: Դա պատահական չէ: 2012-ին դարձել ենք աշխարհում 23-րդ երկիրը, որն ունի հակադոպինգային աշխատանք կատարելու որակի հավաստագիր: Այսինքն` այն ամենը, ինչ այդ ուղղությամբ կատարում են մեր երկրի մասնագետները, համապատասխանում է միջազգային չափանիշներին: ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն գրքույկ էր տպագրել, որում Հայաստանի հակադոպինգային մասնագետների լուսանկարն է, և այդ կազմակերպության հովանավորությամբ կատարված նախագծային  աշխատանքներում մեր երկիրը լավագույնն է ճանաչվել: Նվիրատվական այդ միջոցների շնորհիվ էր, որ կարողացանք միջազգային հավաստագիր ստանալ: 

- Ինչո՞ւ նախկին նախագահը չվերընտրվեց, անգամ այդպիսի առաջարկ չեղավ, առավելևս, որ նորընտիր նախագահից նա տարիքով ավելի փոքր է:

- Դժվարանում եմ ասել: Համենայն դեպս, նախկինում չի եղել, որ որևէ նախագահ վերընտրվի:

 - Դա ստվերայի՞ն կառույց է, մութ գործարքները շա՞տ են:

- Ամենևին: Ամեն ինչ շատ պարզ և թափանցիկ է կատարվում: Կազմակերպության նախագահն ընդհանրապես չի խառնվում որակազրկումներին, պատժամիջոցներին: Ամեն ինչ գլխավորում է գործադիր տնօրենը:

 - Հրապարակվել է, որ լավագույն երկիրը ճապոնիան է, որի ոչ մի մարզիկ վերջին 10 տարում միջազգային մրցումներում չի բռնվել արգելված դեղամիջոցներ օգտագործելու համար:

- Այո, սակայն նրանց երկրում կարգազանցներին հայտնաբերում և որակազրկում են: Իսկ արգելված դեղամիջոցներ օգտագործողներին  սեփական ուժերով ամենից շատ բացահայտել և պատժել են Չինաստանի, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի ներկայացուցիչները: Միայն  անցյալ տարի որակազրվել են այդ երկրների 1000, 500 և 430 մարզիկներ` համապատասխանաբար:

 - Իսկ Հայաստանում մեր մասնագետներն այդպիսի բացահայտումներ կատարե՞լ են:

- Ոչ, ստուգումներ կազմակերպվում են, եթե դիմում են, կամ էլ, եթե տարբեր մարզաձևերի միջազգային ֆեդերացիաներն են առաջարկում այդ անել: Ստուգել ենք մեր ըմբիշներին, ձյուդոյիստներին, թհեքվանդոյիստներին: Դոպինգի առումով դրանք ռիսկային մարզաձևեր չեն:

 - Այդ առումով ծանրամարտը յուրօրինակ է: Խոսվում է այն մասին, որ այդ մարզաձևի ներկայացուցիչների մեծ մասն արգելված դեղամիջոցների օգնության է դիմում և դա խելացիորեն  անողները չեն բացահայտվում, իսկ ոչ խելացիները բռնվում են և որակազրկվում: Ընդ որում, Հայաստանում երկար ժամանակ արգելված դեղամիջոցներ օգտագործելու պատճառով ծանրորդները չէին որակազրկվում, սակայն վերջին տարիներին արդեն  այդպիսի դեպքերը շատացել են:

- Թերևս ճիշտ է, խելոքները հետևում են խորհրդին: Ընդհանրապես ամբողջ աշխարհում մեծ թվով մարզիկներ են որակազրկվել այն դեղամիջոցներն օգտագործելու համար, որոնք նաև մերոնք են կիրառել: Հիմնականում օգտագործում են «Ստանոզոլոլ»: Դա հորմոնալ դեղամիջոց է: Քանիցս սեմինարներ ենք կազմակերպել, բացատրել մեր մարզիկներին դրա վնասակար ազդեցության, նաև բռնվելու վտանգի մասին,  ասել ենք, որ պետք է զգույշ լինել, բայց ասողին լսող է պետք:

 - Որակազրկված վերջին 6 ծանրորդներին Հայաստանի հակադոպինգային մասնագետները ստուգե՞լ էին:

- Մեր մասնագետները նրանցից ոչ մի փորձանմուշ չեն վերցրել: Անցյալ տարի և այս տարի մերոնցից փորձանմուշներ էին վերցրել Թուրքիայի և Ռուսաստանի հակադոպինգային սպաները:

 - Հակադոպինգային միջազգային «Վադա» կազմակերպությո՞ւնն էր այդ առաջադրանքը նրանց տվել:

- «ՎԱԴԱ»-ն երբեք չի խառնվում այդ գործերին: Փորձաքննությունը կատարվում է տարբեր մարզաձևերի միջազգային ֆեդերացիաների առաջարկով: Այնպես որ, թուրք և ռուս մասնագետները հանձնարարականով են եկել Հայաստան և մերոնց ստուգել:

 - Թուրքիայի հակադոպինգային մասնագետները բա՞րձր մակարդակի են:

- Ոչինչ չեմ կարող ասել, թուրք մարզիկներն էլ են հաճախակի բռնվում: Հակադոպինգային միջազգային կազմակերպության համաժողովներում Թուրքիան ներկայացնում է այդ երկրի ազգային օլիմպիական կոմիտեի փոխնախագահը, որը բարձրակարգ մասնագետ է: Չպետք է անտեսել, որ  «ՎԱԴԱ»-ի փոխնախագահը  նաև Թուրքիայի ազգային օլիմպիական կոմիտեի փոխնախագահն է:

 - Հնարավո՞ր է, որ միտում կա նաև մեր հայրենակից, Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիայի նախագահ Թամաշ Այանի կողմից:

- Ոչինչ չեմ կարող ասել: Մարտին խոսակցություն է եղել, որ պետք է մեզ հանձնարարեն Հայաստանի մարզիկների ստուգումներ կատարել, բայց, ինչպես երևում է, դարձյալ մեզ չեն վստահում:

 - Առաջիկայում ի՞նչ է սպասում հակադոպինգի մեր մասնագետներին:

- 2015-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում անցկացվելու է Եվրոպայի օլիմպիական երիտասարդական օրեր փառատոնը, որը պետք է սպասարկի մեր տարածաշրջանի հակադոպինգային կազմակերպությունը: Այդ է պատճառը, որ ՄՕԿ-ի և ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի աջակցությամբ կանցկացնենք որակավորման սեմինար: Բանն այն է, որ փոփոխություններ են կատարվել որոշ ստանդարտներում: Հայաստանն ունի 6 դոպինգ սպա: Նրանցից  Դավիթ Մոսինյանը, Անժելա Սահակյանը, Խորեն Մանուկյանը պետք սպասարկեն 2014-ին Սոչիում կայանալիք ձմեռային օլիմպիական խաղերը:

 

Գագիկ Բեգլարյան

Անկախ

Tags: ծանրամարտ