Ուկրաինան` տարածքով Եվրոպայի ամենամեծ երկիը, որը բավականին հարուստ ռեսուրսներ, բնակլիմայական պայմաններ ու հարմար աշխարհագրական դիրք ունի, բոլորի աչքի առաջ օր օրի կործանվում է: Այս տարվա փետրվարին, երբ ԵՄ անդամ երկրների արտգործնախարարները պայմանավորվեցին Ուկրաինայի նախկին իշխանությունների դեմ սանկցիաներ կիրառել երկրում չդադարող բռնությունների կապակցությամբ, ANSWER հակառազմական կոալիցիայի կոորդինատոր, փորձագետ Բրայան Բեկկերը նշեց, որ իր կարծիքով` Արևմուտքն ակնհայտորեն պաշտպանում է ցուցարարներին` հստակ շահերից ելնելով. Արևմուտքը ջանում է Ուկրաինայում նոր կառավարություն բերել իշխանության, որը երկիրը կտանի դեպի Եվրամիություն:

Իհարկե` Արևմուտքի ծրագրերն այս ուղղությամբ չիրականացան հայտնի պատճառներով: Ճիշտ է` Մայդանը իշխանության բերեց Արևմուտքի հովանավորյալներին, բայց Ուկրաինան այլևս նախկինը չէ: Համենայն դեպս Ղրիմն արդեն անվերադարձ կորած է Ուկրաինայի համար, իսկ Արևելյան Ուկրաինայի հարցն էլ օր օրի ավելի վտանգավոր դրսևորումներ է ստանում: Փաստացի, այսօր Ուկրաինան գտնվում է պասիվ քաղաքացիական պատերազմի վիճակում: Գրեթե ամեն օր Կիևի մայդանական կառավարության զինված ուժերի ու խմբավորումների և երկրի արևելյան շրջանների բնակչության միջև զինված բախումներ են լինում, հաղորդվում է հարյուրավոր զոհերի մասին: Արդեն որքան ժամանակ է` ուկրաինացի զինվորականների շրջափակման օղակում է գտնվում Սլավյանսկը: Այլ քաղաքներում ևս իրավիճակը ռազմական է:
Ուկրաինական հարցի առաջին փուլում Ռուսաստանը, կարելի է ասել, փառահեղ հաղթանակ տարավ: Հիմա Արևմուտքի ռևանշի հերթն է: Ակնհայտ է, որ Արևմուտքը չէր պատրաստվում և հիմա էլ չի պատրաստվում թուլացնել իր դիրքերը Ուկրաինայի հարցում ու որոշակի քայլերի պետք է գնա:
Արևմուտքի ու Ռուսաստանի հակադրությունը Ուկրաինայում օրըստօրե խորանում է` միջազգային ու եվրոպական անվտանգության համար նոր սպառնալիքներ ու մարտահրավերներ ստեղծելով:
Արևմուտքն ակտիվորեն սկսել է քննադատել Ռուսաստանին ուկրաինական ճգնաժամը խորացնելու և անջատողականներին աջակցություն ցույց տալու մեղադրանքներով:
Ինչպես օրերս հայտարարեց Հյուսիսատլանտյան դաշինքի ուժերի գլխավոր հրամանատար Ֆիլիպ Բրիդլավը, ՆԱՏՕ-ն կարող է Ռուսաստանի քայլերին ի պատասխան Արևելյան Եվրոպայում մշտական ռազմական կոնտինգենտ տեղակայել: Գեներալի խոսքով` զինուժի նախկին դասավորվածությունը, Ղրիմի` Ռուսաստանին միանալու պարագայում, արդեն չի համապատասխանում իրավիճակին:
Ներկայումս ՆԱՏՕ-ն էապես ավելացրել է ռազմական ներկայությունն իր արևելյան սահմաններում: Լիտվա, Լեհաստան, Լատվիա և Էստոնիա են տեղափոխվել ՆԱՏՕ-ի բավական լուրջ ռազմական ուժեր: Այդ միջոցները, ինչպես նշում է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր հրամանատարը, ձեռնարկվել են որպես նախազգուշացում Ռուսաստանի կողմից Արևելյան Եվրոպայի երկրների հանդեպ հնարավոր ագրեսիայի դեմ:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Ռուսաստանի շուրջը ՆԱՏՕ-ի ռազմական կոնտինգենտը մեծանում է, ռուսական զինուժը պարապ նստած չէ: Բացի այդ, Ռազմական քաղաքագետների ասոցիացիայի անդամ Ալեքսանդր Պերենջևի հավաստմամբ, Ուկրաինայի սահմանին իր զորքերն է մոտեցրել նաև Սլովակիան: «Սլովակիայի իշխանությունները բացահայտ հայտարարել են, որ պատրաստ են Ուկրաինայի տարածքի մի մասը վերցնել` այն նույն Գալիցիան, որին ապօրինի տիրում է Ուկրաինան: Նրանք կարող են իմիտացիա անել, թե գործում են ԱՄՆ-ի կողմից, բայց հետապնդում են հենց սեփական ազգային ու պետական շահերը»,- նշել է փորձագետը:

Ռազմական առճակատման գնալ Ռուսաստանի հետ, ամենայն հավանականությամբ, ոչ ոք չի ուզում և չի փորձի, բոլորն են հասկանում ռուսական զինվորական մեքենայի ուժը: Ուստի մնում է մեկ այլ տարբերակ` քաղաքական, այսինքն` սանկցիաների միջոցով ճնշել Ռուսաստանին կամ բանակցությունների սեղանի շուրջ զիջումներ կորզել: Այս երկուսի առումով էլ մի հանգամանք կա, որ որոշիչ է. ուկրաինական դեպքերի կապակցությամբ Արևմուտքը հետզհետե տարակարծության ուղիով գնաց, իսկ Ռուսաստանում ընդհակառակը` կոնսոլիդացիա դրսևորովեց:

ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերրին էլ Ուկրաինայի արևելյան շրջաններում հանրաքվե անցկացնելու հարցի քննարկումից հետո ԵՄ արտաքին քաղաքականության գլխավոր հանձնակատար Քեթրին Էշթոնի հետ ունեցած համատեղ ասուլիսում նշեց, որ Ուկրաինայի իշխանությունները երկրի հարավային ու արևելյան շրջաններին առօրյա ինքնակառավարման հարցում ավելի մեծ լիազորություններ են տալիս, քան Ռուսաստանն իր ռեգիոններին, և Ռուսաստանին սպառնաց նոր սանկցիաներով` ուղղված ռուսական տնտեսության ամբողջական սեկտորների դեմ. «Մենք ծայրաստիճան մտահոգված ենք Դոնեցկի և Լուգանսկի պրոռուսական անջատողականների կողմից մայիսի 11-ին կեղծ հանրաքվե անցկացնելու փորձերով: Մենք լիովին մերժում ենք Ուկրաինայի մասնատման այդ փորձը: Դա Ղրիմի սցենարի կրկնությունն է, և ոչ մի քաղաքակիրթ ազգ այդ հանրաքվեն չի ճանաչի: Իսկ մայիսի 25-ին նախատեսվող նախագահական ընտրությունները ռուսական տարրերի կողմից սաբոտաժի ենթարկելը ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի կողմից նոր սանկցիաների կհանգեցնեն»,- նշել է Քերրին:

Արևմուտքն ամենևին էլ Արևմուտք չէ

Այս դեպքում, իհարկե, պետք է որոշակի վերապահումով մոտենալ ԵՄ եզրույթին: Օրինակ` Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը Սպիտակ տուն հասցրեց գերմանական բիզնես լոբբիի հստակ մեսիջը: Ինչպես նշվում է ամերիկյան հեղինակավոր The Wall Street Journal-ում, վերջին շաբաթների ընթացքում գերմանական խոշորագույն ընկերությունները, ներառյալ քիմիական BASF կոնցեռնը, Siemens ընկերությունների խումբը, Volkswagen-ը, Adidas-ը, Deutsche Bank-ը և այլն, իրենց աներկբայելի անհամաձայնությունն են հայտնել Ռուսաստանի դեմ ավելի լայն տնտեսական պատժամիջոցների կիրառման կապակցությամբ: Պարբերականը նշում է, որ ուկրաինական ճգնաժամի խորացմանը զուգընթաց` գերմանացի պաշտոնյաների գլխին սկսել է տեղալ ընկերությունների թոփ-մենեջերների հեռախոսազանգերի տարափը, որոնցով նրանք կոչ են արել քաղաքական գործիչներին չդիմել քայլերի, որոնք կարող են վնաս հասցնել Ռուսաստանում գերմանական բիզնեսի շահերին:
Կարնեգի հիմնադրամի եվրոպական կենտրոնի հետազոտող Ուլի Շպեկի կարծիքով` ուկրաինական ճգնաժամում Գերմանիան չեզոք դիրք է բռնում:
Ու թեև Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելն իր թվիթերյան էջում դեռևս ապրիլի 4-ին գրել էր, թե «ոչ ոք չպետք է կասկած ունենա ԵՄ-ի` Ռուսաստանի դեմ սանկցիաներ կիրառելու վճռականության հարցում», Շպեկը նշում է, որ Ռուսաստանը շարունակում է ապակայունացնել Ուկրաինան:
«Դիվանագիտությունը չհաջողվեց. ԵՄ-ն պետք է էական սանկցիաներ հղանա ու կիրառի հիմա կամ էլ կկորցնի իր հանդեպ ամբողջ վստահությունը»,- համոզված է փորձագետը:
Նրա կարծիքով` գերմանացիները պատրաստ չեն Ռուսաստանին դիմակայելու, ուստի «որքան ԱՄՆ-ի դերը բարձրանում է ուկրաինական ճգնաժամի հարցում, այնքան ավելի շատ Գերմանիան անցնում է իր սիրելի դիրքավորմանը` չեզոքությանը»:
Գերմանիան Եվրոպայի միակ երկիրը չէ, որ չի ցանկանում Մոսկվայի նկատմամբ ավելի կոշտ դիրքորոշում որդեգրել: Իտալիան և Հունաստանը նույնպես Ռուսաստանի նկատմամբ ավելի կոշտ դիրքորոշման դեմ են արտահայտվում: Բացի այդ, The Wall Street Journal-ը նշում է, որ ամերիկյան գործարարները ևս, որոնց համար Ռուսաստանում ավելի քիչ բան է դրված խաղաքարտերին, Օբամայի վարչակազմին իրենց մտահոգություններն են հայտնել հետագա պատժամիջոցների կապակցությամբ:
Ռուսաստանի դեմ ավելի կոպիտ պատժամիջոցների կիրառման դեմ է հանդես գալիս նաև Չինաստանը: Փաստորեն փոքրանում է պատժամիջոցներով Ռուսաստանի վրա ազդելու հավանականությունը:
Կարելի է փաստել, որ Արևմուտքը չի կարողանում կոնսոլիդացված հանդես գալ Ռուսաստանի դեմ, և օր օրի ավելի են շատանում այն մարդիկ ու պետությունները, որոնք արտահայտվում են, այսպես ասած, Արևմուտքի շահերի տիրույթից դուրս: Չփորձելով մեջբերել արևմտյան լրատվամիջոցների, տարբեր վերլուծաբանների, տեսաբանների ու գործիչների տեսակետներն այս հարցում, նշենք միայն մի հետաքրքիր մասնագիտական տեսակետ:
Եվրոպացի քաղաքական վերլուծաբան Ֆինիան Քաննինգհեմը կարծում է, որ ուկրաինական իշխանությունների գործողությունները, առաջնորդվելով Արևմուտքի ցուցումով, նպատակաուղղված են հրահրել ՌԴ-ին, որ պատասխան քայլեր անի և Արևելյան Ուկրաինայի տարածք զորք մտցնի:
Իրանական Press TV լրատվամիջոցի համար գրված հոդվածում Քաննինգհեմը նշում է, որ վերջին շաբաթների ընթացքում ԱՄՆ-ն և իր եվրոպացի դաշնակիցները ակտիվորեն Ռուսաստանին մեղադրում են Ուկրաինայի հարավում և արևելքում անցկացվող բողոքի ցույցերն ուղղորդելու մեջ` դրա համար ոչ մի հիմնավոր փաստարկ չունենալով:
Վաշինգտոնը պնդում է, թե Մոսկվան առիթ է փնտրում Ուկրաինայի տարածք ներխուժելու համար: Քաննինգհեմի կարծիքով` եթե Մոսկվան հիմա արձագանքի այս հայտարարություններին ու խառնվի ստեղծված իրավիճակին, ապա Արևմուտքը «կպայթի» հայտարարություններով, թե իբր իրականացան իրենց ամենաահավոր ենթադրությունները:
Քաննինգհեմը հավելում է, որ Ռուսաստանին պետք չէ արձագանքել արևմտյան պրոպագանդային և ուշադրություն դարձնել սպառնալիքների վրա, այլ հիմնվելով իրական փաստերի վրա` պետք է ավելի վստահ ու խիզախ գործի:
Վերլուծաբանի կարծիքով` եթե մի կողմ շպրտվեն արևմտյան քաղաքական գործիչների պահանջները, ապա փաստերը ցույց են տալիս, որ Ուկրաինայում անկարգություններն ու բռնությունը Արևմուտքի դիվերսիայի արդյունքն են:

Մեկնաբանը ենթադրում է, որ Ռուսաստանի վճռական քայլերը 2008 թ. Հարավային Օսիայի հարցում ստիպեցին Վաշինգտոնին հրաժարվել իրենց նպատակադրած պլաններից: Նրա կարծիքով` ամերիկացի քաղաքական գործիչները օրիգինալ չեն ու մեկ անգամ ևս կիրառում են նույն տակտիկան, սակայն Ռուսաստանի նախագահի վրա ճնշումներ բանեցնելը, Քաննինգհեմի կարծիքով, «վախկոտ բլեֆ» է: Ըստ նրա` ամբողջ աշխարհում, ներառյալ ԱՄՆ-ում ու Եվրոպայում, ավելի ու ավելի է շատանում այն մարդկանց թիվը, որոնք ստի ու պրոպագանդայի մշուշի միջից սկսում են տեսնել Ուկրաինայում ստեղծված վիճակի իրական պատկերը: Վերլուծաբանը ավելացնում է, որ եթե Մոսկվան ուկրաինական ճգնաժամի հարցում անցնի վճռական գործողությունների, ապա միջազգային հանրությունը նրա կողմից կլինի:
Թե ինչ ուղղություն կստանան հետագա գործընթացները, դժվար է ասել, բայց սառը պատերազմը կարծես հետզհետե վերածվում է տաքի, դրանից բխող բոլոր բացասական հետևանքներով…